اثرات اسانس های گیاهی بر دو گونه ی مهم آسپرژیلوس

زمینه و هدف: خطرات استفاده از داروهای شیمیایی و نگهدارنده های صناعی مواد غذایی، افزایش عفونت های میکروبی مقاوم به پادزیست ها، توجه به آسپرژیلوزیس و مایکوتوکسیکو زیس، به عنوان بیماری های حایز اهمیت قارچی، و هم چنین فساد کپکی محصولات کشاورزی، و از سوی دیگر، ظرفیت اسانس ها، در مقابله با میکروارگانیسم ها، بستر مناسبی را برای تحقیق فراهم نموده است. هدف این مطالعه بررسی اثرات اسانس های زیره ی سبز، کاکوتی و سیاه دانه ی رویش یافته در استان خراسان رضوی روی رشد قارچ های آسپرژیلوس فومیگاتوس و آسپرژیلوس فلاووس می باشد.

روش تحقیق: این مطالعه از نوع تجربی است و مواد گیاهی مورد استفاده در این تحقیق، در طی سال 1387 انتخاب و جمع آوری گردیدند. سپس اسانس آن ها به روش تقطیر با آب تهیه شد. با استفاده از روش براث ماکرودیلوسیون،میانگین حداقل غلظت مهار کننده (mic90) و میانگین حداقل غلظت قارچ کشی (mfc) اسانس های مزبور، در غلظت های 3، 2.5، 2، 1.5، 1، 0.5 و 0.25 میلی گرم در میلی لیتر، علیه آسپرژیلوس فومیگاتوس و آسپرژیلوس فلاووس، با 4 بار تکرار آزمایش، تعیین گردید. قارچ های مورد آزمایش پس از کشت در حرارت 28 درجه ی سانتی گراد و در محیط عصاره ی مخمر به ترتیب بعد از مدت 48، 72 و 96 ساعت از نظر درجه ی رشد مورد بازبینی قرار می گرفتند. سپس با انجام کشت مجدد در محیط ژلوز سیب زمینی، mfc, mic90 آن ها تعیین می شد.

یافته ها: در مجموع، پس از 4 بار تکرار آزمایش، میانگین mic90 اسانس های مذکور علیه هر دو گونه قارچ مورد مطالعه از 0.25 تا 1.75 میلی گرم در میلی لیتر تعیین شد و میانگین mfc این اسانس ها از 0.5 تا 2.5 میلی گرم در میلی لیتر به دست آمد. روغن های اساسی زیره سبز و کاکوتی، قوی ترین فعالیت علیه هر دو گونه ی قارچی را داشتند (0.25≤mic90≤0.43). حال آن که اسانس سیاه دانه فعالیت ضد آسپرژیلوسی نسبتاً متوسطی را دارا بود (1.25≤mic90≤1.75).

نتیجه گیری: از یافته های حاصل از این تحقیق می توان نتیجه گرفت که اسانس های زیره ی سبز، کاکوتی و سیاه دانه دارای عملکرد مناسب ضد قارچی علیه آسپرژیلوس فومیگاتوس و آسپرژیلوس فلاووس هستند و امکان استفاده از آن ها به منظور کاربرد در امور پزشکی، داروسازی، دامپزشکی، صنایع غذایی، رایحه درمانی، آرایشی و بهداشتی به صورت دارو و عناصر ضد قارچی وجود دارد.