مدل سازی بارش ماهیانه با روش برنامه ریزی بیان ژن و مقایسه آن با مدل آریما (مطالعه موردی: حوزه شهر ارومیه)

بارش و نزولات جوی از مهم ترین داده های ورودی به سیستم هیدرولوژیکی است و از مهم ترین پارامترهای اقلیمی در مدیریت منابع آبی محسوب می شوند. اطلاعات دقیق در مورد بارش برای مدیریت منابع آب ضروری است. در تحقیق حاضر به منظور پیش بینی بارش ماهانه شهر ارومیه، داده های مجموع بارش ماهانه از سال 1330 تا سال 1396 که از سایت هواشناسی ایران اخذ گردیده مورد استفاده قرار گرفت. جهت پیش بینی بارش از دو روش آریما و بیان ژن استفاده شد که برای مدل آریما از 25 الگوی مختلف جهت مدل سازی و برای روش بیان ژن از 10 الگوی ورودی که با تاخیر در سری زمانی به وجود آمدند استفاده شد. در هردو روش 80 درصد داده ها جهت آموزش و 20 درصد داده ها جهت صحت سنجی مورد استفاده قرار گرفتند. برای مقایسه مدل ها از ریشه میانگین مربعات خطا rmse، ضریب تعیین (r²) و میانگین خطای مطلق (mae) استفاده شده است. نتایج حاصل از مدلسازی روشن ساخت مدل آریما با حداکثر مقدار r² و حداقل مقدار rmse و mae روش بهتری برای مدل سازی بارش می باشد، هرچند نتایج روش بیان ژن نیز در مقایسه با نتایج مدل آریما، اختلاف قابل توجهی را نشان نداد.