بررسی تحولات نظام تعرفه آب زراعی و پیامدهای آن در مدیریت مالی، مدیریت مصرف آب و تولیدات زراعی (مطالعه موردی در شبکه آبیاری و زهکشی مغان)

قیمت گذاری مقوله اقتصادی، اجتماعی است که با رفتارها و روابط یا مسائل اجتماعی رابطه ای عمیق دارد چراکه عرضه کالای انحصاری مثل آب (بعنوان انفال) امری ساده نبوده بلکه به استدلالی منطقی برای توجیه قیمت تعیین شده نیازمند می باشد. اینجاست که بازیافت هزینه های سرمایه گذاری و هزینه های مدیریت بهره برداری و نگهداری معنی پیدا می کند براین اساس در تاسیسات دولتی به سبب تداخل سیاستهای مختلف، آنچه به عنوان آب بهاء یا قیمت آب اعلام می شود اغلب باهزینه تولید (یا قیمت تمام شده) آب رابطه منطقی لازم را ندارد و لذا قادر به تامین مالی لازم برای استهلاک سرمایه و هزینه های بهره برداری نمی باشد، در صورتی که در بخش خصوصی قیمت آب با لحاظ نمودن هزینه های بهره برداری وهزینه نگهداری، هزینه استهلاک و سایر هزینه های مربوطه بابت عرضه آب چنان تعیین می شود که هزینه های مذکور جبران گردد. در این مقاله، تحولات قانونی تعرفه آب زراعی مشتمل برسه بازه زمانی قبل از تصویب قانون ملی شدن آب، از زمان تصویب قانون ملی شدن آب تاتصویب قانون توزیع عادلانه آب و در نهایت پس ازتصویب قانون توزیع عادلانه آب بیان گردیده است و در بیان نقش تحولات تعرفه آب زراعی در مدیریت مالی به تحلیل تحول در هزینه ها، تحلیل تحول در درآمدها ونیز ارتباط فیمابین درآمدها و هزینه ها و تاثیر تحولات تعرفه براین رابطه، در مدیریت مصرف آب وتاثیرات احتمالی درتولید محصولات زراعی، به روند تغییرات سطح زیرکشت و میزان تولید محصولات مختلف پرداخته شده است و در عین حال مصادیق این موارد در شبکه آبیاری و زهکشی مغان مورد تجزیه و تحلیل قرارگرفته است. در جمع بندی مطالب باتوجه به شرایط موجود که تعیین تعرفه ها صرفا بر مبنای درصد ثابتی ازعملکرد محصولات کشت شده تعیین می شود و هدف خاصی از تعیین تعرفه تعقیب نمی گردد، بدیهی است که تغییرات تعرفه صرفا بر اساس تغییر قیمت ها و عملکرد محصولات آن هم بر اساس آنچه که تحقق یافته خواهد بود و چون عملکرد محصولات معمولا در کوتاه مدت تغییر محسوسی ندارند لذا نتیجه اینکه تغییر تعرفه ها تنها متاثر از تغییرات قیمت محصولات بوده و به لحاظ اقتصادی و اجتماعی نمیتواند تاثیری در کنترل آب مصرفی یا مدیریت تولید محصولات مورد نظر داشته باشد.