مقاله ارزیابی پهنه‌بندی اکوتوریسم بر پایه GIS با استفاده از مدل ظرفیت برد اکولوژیک (نمونه موردی: شهرستان کلات، شمال استان خراسان رضوی) : تی پی بین

خلاصه مقاله

اکوتوریسم (گردشگری اکولوژیک) صنعتی نوین بر پایه جاذبه‌های طبیعی به شمار می‌رود که می‌تواند به عنوان مکانیسمی برای حفاظت از محیط زیست و توسه پایدار تلقی شود. راهبرد حفاظت از محیط زیست به ویژه در مناطق کمتر توسعه یافته مرزی که اساس توسعه آنها بتواند بر محوریت گردشگری قرار بگیرد، اهمیت بیشتری دارد. شهرستان کلات واقع در شمال استان خراسان رضوی از این گونه مناطق حساس است که از مجاورت مرزی به طول حدوداً 140 کیلومتر با جمهوری ترکمنستان (به عنوان دروازه ورود ایران به آسیای مرکزی) برخوردار است. به علاوه این‌که محیط منطقه به عنوان توانمندی‌های اکوتوریستی، متاثر از چشم‌اندازهای بی‌شمار طبیعی و جاذبه‌های متنوع فرهنگی است. در تحقیق حاضر هدف ما تعیین قلمروهای ارزشمند اکوتوریسم شهرستان کلات در چهارچوب توسعه تفرج گسترده و متمرکز بود از این رو متغیرهای مختلف محیطی از قبیل طبقات ارتفاعی، میزان شیب، جهت شیب، خاک، زمین‌ شناسی، پوشش زمین و هیدرولوژی بر مبنای برنامه GIS پردازش شدند. سپس ظرفیت برد پهنه‌های دارای توان توسعه اکوتوریسم در سه سطح ظرفیت برد فیزیکی یا بالقوه (Pcc)، ظرفیت برد واقعی (Rcc) و ظرفیت برد موثر (Ecc) محاسبه و ارزیابی گردید. با انجام آنالیزهای فضایی در برنامه GIS، به کلاسه‌بندی، ارزش‌گذاری و همپوشانی متغیرهای محیطی اقدام شد. همچنین مطالعات میدانی از طریق GPS و ژئورفرنس کردن تصاویر ماهواره‌ای Google نیز مورد توجه قرار گرفت. پهنه‌بندی نهایی برای ارزیابی توان اکوتوریسم در محدوده مورد مطالعه نشان داد که بیش از 65% منطقه در قلمرو پهنه‌های دارای توان اکوتوریسم قرار می‌گیرند همین‌طور بیش از 80% معابر منطقه به عنوان مسیرهای تفرجی در این پهنه‌ها واقع می‌شوند. محاسبات آماری نشان داد مجموع ظرفیت برد بالقوه شهرستان کلات حدود 350 هزار نفر در سال، ظرفیت برد حقیقی معادل 120 هزار نفر در سال و ظرفیت برد موثر حدود 165 هزارنر در سال می‌باشد. مقایسه عدد اخیر با آمار تورهای گردشگری در وضع موجود نشان داد که با مدیریت تفرج گسترده و توسعه زیرساخت‌های لازم در پهنه‌ها و مسیرهای گردشگری، افزایش تعداد گردشگران به میزان 16 تا 20 برابر امکان‌پذیر است.

نویسندگان

محمدرضا منصوري دانشور [ كارشناس ارشد ژئومورفولوژي در برنامه‌ريزي محيطي، دانشگاه آزاد اسلامي واحد مشهد ]

شيرين يحيي شيباني [ كارشناس ارشد ژئومورفولوژي در برنامه‌ريزي محيطي، دانشگاه آزاد اسلامي واحد مشهد ]

کلمات کلیدی

مدل ظرفیت بر اکولوژیک پهنه‌بندی و ارزیابی اکوتوریسم سامانه اطلاعات جغرافیایی GIS تورهای گردشگری تفرج متمرکز و گسترده

آدرس این مقاله

آدرس مستقیم دسترسی به این مقاله

مشخصات کنفرانس

مشاهده مقالات

مجموعه مقالات اولین همایش بین المللی مدیریت گردشگری و توسعه پایدار

محورهای همایش : پایداری و بازسازی اقتصادی گردشگری ، توسعه متفاوت گردشگری ،تنوع بخشیدن به محصولات گردشگری ،استراتژیهای هدفمند کردن مدیریت گردشگری ، گردشگری و توسعه پایدار: به صورت جهانی ،اکوتوریسم: راههای عملی به منظور توسعه روستاها ،جهانی شدن، پایداری و توسعه ، گردشگری پایدار و موضوعات پیرامون آن ، پایداری و تفاوت در مدیریت گردشگری ، ژئو پارکها ، استراتژیهای برنامه و توسعه در جهت اهداف ژئو توریسمی ، منابع و اهداف ژئو توریسمی موجود ، گردشگری وسیله ای برای توسعه ، اثرات گردشگری ، گردشگری و برنامه ریزی شهری ، گردشگری و برنامه ریزی روستایی ، تغییرات آب و هوایی و گردشگری ، چشم انداز و گردشگری ، آینده گردشگری ،نقش صنعت در اداره ی رشد حمل و نقل و گردشگری ، آموزش گردشگری ، اثرات اجتماعی/ اقتصادی، فرهنگی/ زیستی گردشگری ، گردشگری مذهبی ، راهبردهای جذب گردشگر به استان فارس ،راهبردهای جذب گردشگر به شهرستان مرودشت.

حوزه های تحت پوشش : مدیریت گردشگری ، ژئوپارک ، ژئو توریسم ، محیط زیست