بررسی و امکان سنجی ایجاد ژئوپارک در منطقه کهگیلویه و بویراحمد

به طور کلی، امروزه محافظت از محیط زیست در سطر اولویت های تصمیم گیران، برنامه ریزان، دانشمندان، سازمان های محیط زیست در سرتاسر جهان و جوامع قرار دارد. درسال های اخیر رویکردهای دیگری در جهت تکامل مدیریتی مناطق حفاظت شده مطرح شده است. ژئوپارک برنامه ای است که در سال 1998 توسط سازمان یونسکو آغاز شدف پاردایم جدیدی در زمینه حفاظت از منابع طبیعی می باشد که بر حفاظت و نگهداری میراث ژئولوژیکی– زمین شناسی تاکید دارد. با این حال هنوز تعریفی جامع و کامل از ژئوپارک در دست می باشد و روش سیستماتیکی نیز برای ارزیابی محدوده هایی که به عنوان ژئوپارک در نظر گرفته می شوند، ارائه نشده است. پژوهش حاضر قصد دارد که شیوه ای هدفمند را برای امکان سنجی تاسیس ژئوپارک ارائه نماید و آن را در استان کهگیلویه و بویراحمد مورد آزمون قرار دهد. روش پیشنهادی این تحقیق بر پایه چارچوب تحلیلی–مکانی لایه های اطلاعاتی در محیط نرم افزار جی.ای.اس می باشد که با استفاده از تکنیک برهم نهش لایه های اطلاعاتی و ارزش گذاری اطلاعات مکانی در لایه های مختلف، محاسبه پهنه های متناسب با پیش فرض ها و معیارهای منتخب را امکان پذیر می نماید. انتخاب شاخص ها و وزن ها در مدل ارزیابی جی.ای.اس بر اساس تکنیکهای پرسشنامه و مصاحبه های تخصصی تهیه گردیده و معیارهای تاثیرگذار برخاسته از آن نتایج، در استان کهگیلویه و بویراحمد که یکی از مستعدترین استان های کشور به لحاظ ژئوتوریسم، ویژگی های زمین شناسی، گردشگری و طبیعت گردی می باشد. مورد آزمایش قرار گرفته است. اجرای مدل ارزیابی توان اکولوژیکی، مناسب ترین پهنه ها برای تاسیس ژئوپارک در استان کهگیلویه و بویراحمد را نشان می دهد. با رسیدن به پهنه های مناسب در قالب دو اولویت، با روش تحلیل فرایند سلسله مراتبی (ahp) گزینه برتر به لحاظ معیارهای زمین شناسی، مساحت، مدیریتی و اجرائی، ارزش های اکولوژیک و دسترسی انتخاب می گردد. در نهایت می توان گزینه منتخب جهت ایجاد ژئوپارک در استان کهگیلویه و بویراحمد را تعریف نمود که اولویت اول، بخش شرقی منطقه حفاظت شده دنا با وسعت 53 کیلومتر مربع می باشد.