تعیین میزان تاثیر پارامترهای ژئومکانیکی توده سنگ بر روی جابجایی های ناشی از حفاری تونل ها

در اغلب تحلیل هایی که به هر شکل برای طراحی فضاهای زیرزمینی، شیروانی ها و شالوده ها در سنگ یا بر روی سنگ انجام می گیرند، به ارزیابی خصوصیات ژئومکانیکی توده های سنگی نیاز می باشد. قطعه دوم آزادراه زنجان-تبریز که حد فاصل دریاچه قوری گل بستان آباد تا تبریز است، از گردنه صعب العبور شبلی عبور می کند که حذف این گردنه بعلت ترافیک سنگین و نیز تلفات رانندگی زیاد، توسط دو حلقه تونل شمالی و جنوبی با طول تجمعی 4532متر، به شکل نعل اسبی با مشخصات: دهانه 12 متر، ارتفاع 10متر در 25کیلومتری جنوب شرقی تبریز، در حال احداث می باشند. با توجه به وقوع سه بار ریزش در تونل جنوبی، لزوم تغییر روش اجرای تونل بدون تغییر در سیستم نگهداری مد نظر قرار گرفت که اولین گام در این راستا یافتن پارامترهای ژئومکانیکی توده سنگ در زمان وقوع ریزش ها بود. بدین منظور با توجه به داده های حاصل از رفتارسنجی تونل ها و بکارگیری تحلیل حساسیت جهت مشخص شدن میزان حساسیت جهت مشخص شدن میزان تاثیر تغییر پارامترها بر روی جابجایی های توده سنگ و استفاده از روند کمینه سازی خطا، پارامترهای ژئومکانیکی با روش تحلیل برگشتی مستقیم تک متغیره تعیین شد و در نهایت محتمل ترین پارامترهای ژئومکانیکی محدوده های ریزشی تونل شبلی تعیین شد. نتایج تحلیل حساسیت نشان داد که مدول تغییر شکل پذیری تاثیر بیشتری نسبت به سایر پارامترها بر جابجایی های حاصل از حفاری تونل ها دارد.