بازتاب شخصیت انوشیروان ساسانی در ادبیات فارسی قرون چهارم تا هفتم هجری

بازتاب شخصیت انوشیروان ساسانی در ادبیات فارسی قرون چهارم تا هفتم هجری

خسرو یکم ساسانی فرزند قباد، مشهور به انوشیروان، بیست و دومین شاهنشاه ساسانی و از بزرگترین پادشاهان این سلسله است. انوشیروان در دوران حکومت خود ، تاثیرات فرهنگی و سیاسی و اقتصادی زیادی بر ایران گذاشت و به حکومت ساسانیان و ایران بخشید، در آثار ادبی شاعران و نویسندگان بزرگ ایرانی، خسرو انوشیروان ساسانی، مقامی بسیار ارجمند دارد.

در آثار برجسته و معروف مشاهیر ادبیات عصر طلایی تمدن و فرهنگ ایرانی-اسلامی در قرون چهارم تا هفتم هجری،انوشیروان دارای سیرت شکوهمند و فضایل انسانی و والا می باشد.عدالت و دادگری، بارزترین فضیلت انوشیروان در ادبیات فارسی است. شاعران هنگام ستایش از ممدوحان خود، با یادآوری فضائل وی، ممدوح را به نیک نامی و صفت ارزشمند دیگر او می ستایند.برجسته ترین فضایل را در دادگری و عدالت می دانند زیرا هر کس دارای فضیلت دادگری باشد، به فضایل دیگر نیز موصوف است، انوشیروان مظهر پادشاهی نیکو و عدالت در ادبیات فارسی است.

چهره او در بسیاری از متن های منظوم و منثور فارسی، چه به عنوان شاهنشاه و چه به عنوان یک شخصیت اسوه انسانی، آمیخته با مضامین پند و اندرز و تعلیم با محوریت عدالت و خرد و دانش تصویر شده است. توجه فوق العاده شاعران نامدار ایران زمین در قرون چهارم تا هفتم هجری، نشان از بزرگی و تاثیر گذاری کردار و خصال انوشیروان در تاریخ و فرهنگ ایران است. با مطالعه آثار و کتاب های قدیمی مربوط به دوره مذکور می توان پی برد که اشعار متعددی در دیوان های شاعران و بخش های زیادی از آثار ارزشمندی چون شاهنامه، گلستان و قابوسنامه، به زندگی و سخنان و کردار خسرو انوشیروان اختصاص داده شده است. در نوشتار حاضر، برخی از آثار مورد ملاحظه و بررسی قرار گرفته و با تکیه بر آنها به بررسی بازتاب شخصیت خسرو انوشیروان در ادبیات فارسی قرن چهارم تا هفتم هجری پرداخته شده است.