بررسی افسانه ی شاماران در باور مردم ایران و ترکیه

بررسی افسانه ی شاماران در باور مردم ایران و ترکیه

در کاوش های باستان شناسی از جمله ایلام و جیرفت کرمان نقوش مار و مار انسان به وفور بر روی سفالینه و ظروف سنگ صابون یافت شد که بیانگر افسانه ای بودن و جادویی بودن مار است. مار به مقام خدایی هم می رسد و نزد مردم ایلام مار خدای جاودان و خدای جهان زیر زمین و مردگان است. مار در بین مردم ایلام تا جایی اهمیت دارد که شهر شوش برای خدای مار ( اینشوشیناک ) ساخته می شود و پادشاه بزرگ ایلام به نام اونتاش گال در حدود 1250 پ.م نیایشگاه چغازنبیل را برای خدای مار بنا می کند. مار نماد درمان، پزشکی و تندرستی و در بین اقوام کرد و آذری و در کل، مردم ایران نشانه برکت و خوش یمنی است.

هیچگاه مار نماد بدی نبوده و پس از ورود اسلام است که مار و اژدها نمادی اهریمنی پیدا می کند. در اسطوره ضحاک ماردوش، مارها به مردم آزار نمی رسانند بلکه این ضحاک است که نَفس پلید و اهریمنی دارد و ستم را پیشه کرده، مغز جوانان را خوراک مارهای دوش خود می کند. یا حتی در بین اساطیر ملل هم داستان هایی روایت شده است،از شخصیت هایی که نیمه انسان و نیمه مار می باشند. مانند لامیا و اکیندا در یونان، ناگا کانیا در هند، نور_اونا در ژاپن و شناخته شده ترین شخصیت بنام مدوسا، در اصل انسان بود و فناپذیر، در نهایت توسط یکی از قهرمانان اساطیری به نام « پرسئوس » کشته می شود.

شاه ماران، موجودی خارق العاده است که سرش انسان و بدنش مار است. با اینکه نقاشی های مربوط به مار، اغلب نشانه بدی و بدشانسی هستند، ولی شاه ماران با سر انسان، نشانه زایایی، برکت و دانایى است. اسطوره و داستان در میان اقوام کرد وجود دارد که از لحاظ محتوا و فرم، شناسایی نشده است و همواره علم سبب کشف و شناسایی بیشتر آن هاست. تاکنون پیشینه و ارتباط اسطوره شاماران با دیگر همتایان خود در جهان تحلیل و بررسی نشده و به صورت مکتوب در نیامده است. در پژوهش های اخیر تنها از این اسطوره نام برده شده و تنها داستان آن روایت شده است یا در یک منطقه ی خاص یا الگوی خاصی تحلیل شده است. این مسئله ضرورت انجام تحقیق را افزایش می دهد. موضوع محوری و هدف این پژوهش، تحلیل و بررسی روایت های اسطوره ی شاماران در ایران و ترکیه و ارتباط ان با دیگر مار_انسان ها در جهان می باشد.