تطبیق ریشه های فکری و معنوی سیر و سلوک هفتگانه گیلگمش و عرفان اسلامی

نظام عرفانی به عنوان یک پدیده ی اجتماعی، جنبه هایی از جامعه را نشان می دهد که نباید مجزا از سایر جنبه ها ارزیابی و مطالعه شود. باید توجه داشت که عرفان و مراحل عملی آن به خودی خود و به یک باره از دل تاریخ سرچشمه نگرفته اند. انسان همواره برای دست یابی به درک ماهیت جهان هستی در تلاش بوده است. با مشاهده و کمی تأمل در آثار به جا مانده از حماسه ی گیلگمش می توان مسیر حرکت انسان را برای کشف حقیقت زندگی دریافت. متأثر از همین مسیر خارق العاده، آدمی برای به تصویر کشیدن مراحل سیر درونی خود دست به خلق آثاری شگفت آور زده است. روش پژوهش در این مقاله، تاریخی و تطبیقی است و گردآوری مطالب با استفاده از پژوهش های میدانی و مطالعات اسنادی، کتابخانه-ای و مشاهده انجام گردید.

پژوهش حاضر با هدف بررسی رویکرد مکتب و طریقت گیلگمش و عرفان اسلامی و نیز تطبیق و مقایسه احوال و مقامات سیر و سلوک عرفانی گیلگمش با نظامات عرفان اسلامی انجام گردید و به دنبال پاسخ گویی به پرسش احوال و مقامات سیر و سلوک عرفانی گیلگمش نسبت به نظامات عرفان اسلامی دارای چه شباهت ها و تفاوت هائی است؟ نتیجه ی پژوهش حاکی از وجود مراتب هفتگانه در حماسه ی گیلگمش و تشابه آن با سیر و سلوک عرفان اسلامی است. نوع بیان مراحل در سیر گیلگمش و مطابقت آن با ماهیت هفت طبقه ی آسمان و هفت طبقه ی زمین، طوفان بزرگ همان روایت نوح نبی (ع) در قرآن کریم، داستان آفرینش این جهان در پس آزمون گیلگمش نزد اُت-ناپیشتیم، گیلگمش چوپان مردم خویش اشاره به شغل پیامبر(ص) در جوانی دارد.