اصول معماری پایدار ایران نهفته در عرفان معماری کویر

همواره آدمی برای پاسخگویی به نیازهای خود در اندیشه ی ایجاد فضایی بوده که در آن با درک آرامش، امنیت و حسن تعلق آخرین پاسخ که نه بهترین پاسخ را پیدا نماید. عنصر لاینفک در رابطه با انسان طبیعت است و طبیعت قانون حاکم بر زندگی انسان است تفکری که به شدت در معماری سنتی ایران تجلی یافته است و در وسعتی فراتر از ایران معماران بزگی چون فرانک لویدرایت پیوند معماری با طبیعت (معماری ارگانیک) را به شدت مورد توجه قرار داده اند. او می گوید: «هیچ خانه ای نباید در روی تپه باشد بلکه باید جزیی از آن و برآمده از طبیعت باشد و متعلق به آن، تا تپه و خانه با هم زندگی کنند و خوشحالی هر یک به لحاظ وجود دیگری باشد » زمانی معماری، پایدار می ماند که به موازات طبیعت و نه عمود بر آن باشد. طبیعت قانونی با ارزشهای ثابت و کویر، زمین و آسمان و حد فاصل این دو است. عامل مهم شکل دهی معماری کویر، اقلیم و آب است و ارزشهای موجود در کویر؛ سکوت، عروج، خلوص، صلابت، تنهایی و نظم است. ارزشها و اصول در معماری جهان و ایران مشترک است و آن انسان می باشـد. طبیعـت کـویر یکـی اسـت ولـی نحوه ی برخورد، با توجه به فرهنگهای متفاوت، شکل متفاوتی به خود می گیرد، حال آن که ماهیت آن یکسان است. کـویر ایران گنجینه ای از معماری است که الماس هایش خمیرمایه ی وجودی، «خاک» به دسـت هنرمنـد توانـای ایرانـی شـکل گرفته است. توانای عاشق در تمامی مراحل زندگی، تحت تاثیر شریعت (اصول الهی) بـوده و اصـول الهـی همـان اصـول حاکم بر طبیعت است. نمونه ای از ابتکار این هنرمند ایرانی در توافق و هماهنگی ویژگـی هـای کـویر، اسـتفاده از حیـاط مرکزی است ارتباط طبیعت با معماری ایرانی در داخل و خارج، فضا حائز اهمیت است. خارج طبیعت و داخل انـسان، کـه همان طبیعت است. معماری پایدار بایستی گویای ارزشهای نهفته ی آن باشد و برای رسیدن بـه مفـاهیم و ارزشـهای پایـدار بایستی به بطن آن وارد شد و اصول هر چیز را به اصل آن برگرداند. ارزشهای پایدار در حیاط مرکزی را می توان با تقارن آغاز نمود. ارزش بنـادین توحیـد کـه نمـادی از وحـدت اسـت، در عرفان ایرانی عدد 4 ارزش خاصی دارد که در اصل مقاله به آن بیشتر خواهیم پرداخت.