فراوانی تجویز داروهای غیر رسمی ایران توسط پزشکان استان زنجان، نیمه دوم 1384

زمینه و هدف: تعدادی از داروها در بازار ایران موجود می باشند که جزء فهرست دارویی رسمی ایران نیستند ولی به علل مختلفی توسط پزشکان تجویز می شوند، با توجه به غیر مجاز بودن فروش این داروها در داروخانه، داروهای مذکور با قیمت ها و در مکان های متفاوت به فروش می رسند و بدیهی است که ضمانتی از نظر تقلبی نبودن یا تاریخ مصرف چنین داروهایی وجود ندارد. از این رو مطالعه ی حاضر با هدف تعیین فراوانی داروهای غیر رسمی که به طور شایع تری توسط پزشکان تجویز می شوند، در نیمه ی دوم سال 1384 در استان زنجان انجام شد.

روش بررسی: این مطالعه ی توصیفی در 26 داروخانه ی منتخب استان زنجان که به روش نمونه گیری آسان انتخاب شده بودند انجام شد. ابزار جمع آوری داده ها، فرم اطلاعاتی بود که توسط داروخانه ها تکمیل گردید و روند جمع آوری اطلاعات هر دو هفته پی گیری شد. داده ها جمع آوری، طبقه بندی و با استفاده از آمار توصیفی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.

یافته ها: در مجموع 1894 مورد دارو در داروخانه ها ثبت شده بود. از این تعداد، داروی ففول با 643 مورد (33.94 درصد) بیشترین فراوانی را داشت و داروهای بعدی به ترتیب شامل استئوکیر با 170 مورد (8.97 درصد)، کنترل با 141 مورد (7.44 درصد)، ترکیبات گلوکزامین/کندروایتین/ام اس ام با 132 مورد (6.97 درصد) و داروی ترس اوریکس با 112 مورد (5.91 درصد) بودند که در رده های دوم تا پنجم قرار داشتند.

نتیجه گیری: بر اساس نتایج تحقیق داروهای خارج از فهرست رسمی ثبت شده، در 3 گروه قرار داشتند. گروه اول داروهای دارای مشابه داخلی بودند که تاکنون برتری آن ها نسبت به داروهای داخلی اثبات نشده است (مانند ففول، استئوکیر). گروه دوم داروهایی بودند که بر تری آن ها نسبت به داروهای داخلی بارز بوده و یا فاقد مشابه داخلی بودند (مانند گلوکز امین/ کندروایتین) و گروه آخر داروهایی که برتری خاصی نسبت به داروهای داخلی نداشتند (مانند قطره میم و کیدیکیر). از این رو پیشنهاد می شود که تاثیر بالینی نمونه های خارجی با داخلی به طور دقیق مقایسه و در صورت مناسب بودن نتایج، به فهرست داروهای رسمی ایران اضافه گردند.