زمینه و هدف: درد پس از عمل جراحی یکی از عوارض شایع اعمال جراحی است که منجر به افزایش خطر بروز عوارض جانبی پس از عمل جراحی و افزایش مدت بستری بیماران می شود. در این مطالعه سعی شده است که تاثیر استفاده از دیکلوفناک رکتال (شیاف) به عنوان پیش داروی بی درد ی در کاهش درد پس از اعمال جراحی چشم (ویترکتومی) مورد بررسی قرار گیرد.
روش بررسی: مطالعه حاضر به صورت یک کارآزمایی بالینی تصادفی شده طراحی و اجرا شد. بیماران کاندیدای عمل جراحی چشم ویترکتومی مراجعه کننده به بیمارستان رسول اکرم (ص) براساس معیارهای ورود و خروج وارد مطالعه شده و به طور تصادفی در دو گروه دیکلوفناک و کنترل قرار گرفتند. در گروه دیکلوفناک بیماران تک دوز 100mg دو ساعت قبل از عمل جراحی دریافت کردند. شدت درد بیماران طی ریکاوری، 4 و 12 ساعت پس از عمل جراحی در دو گروه بر حسب مقیاس اندازه گیری چشمی (VAS) اندازه گیری شد. برای مقایسه داده های کیفی و کمی بین دو گروه در صورت تبعیت از توزیع نرمال به ترتیب از آزمون کای دو و در متغیرهای کمی از آزمون t-test استفاده شد. به منظور تعیین دقیق عوامل مخدوش کننده و یا عوامل مداخله گر، و بررسی تاثیر زمان از آنالیز واریانس اندازه گیری های مکرر استفاده شد.
یافته ها: در مجموع 97 بیمار در دو گروه 51 نفری دیکلوفناک و 46 نفری کنترل مورد بررسی قرار گرفتند. متوسط شدت درد ساعت چهارم پس از عمل جراحی بیماران در گروه دیکلوفناک کمتر از کنترل بود (p<0.001). شدت درد ساعت 12 پس از عمل جراحی در گروه دیکلوفناک 2±0.6 و در گروه کنترل 3.3±0.8 بدست آمد به لحاظ آماری در گروه دیکلوفناک کمتر از کنترل بود (p<0.001). بر اساس آنالیز واریانس اندازه گیری های مکرر، دو عامل افزایش سن و مصرف دیکلوفناک در کاهش درد بیماران نقش داشتند (p<0.05).
نتیجه گیری: استفاده از تک دوز دیکلوفناک رکتال (شیاف) به عنوان پیش داروی درد (analgesia pre-emptive) در کنترل و کاهش درد پس از عمل جراحی ویترکتومی موثر می باشد.