فراوانی تلقیح واکسن هپاتیت b و عوامل مرتبط با آن در کارکنان بهداشتی-درمانی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران در سال 1380

هپاتیت b یک علت مهم بیماری زایی در نظامیان می باشد. کارکنان بهداشتی درمانی بدلیل تماس مستقیم، اقدامات اضطراری در مواقع مجروحیتهای جنگی، روش های تهاجمی پزشکی در مواقع اورژانسی و غیره از خطر بالای ابتلا به این بیماری برخوردارند، لذا واکسیناسیون هپاتیت b روش بسیار مهمی در پیشگیری از ابتلای این گروه می باشد. تعداد 698 نفر از کارکنان بهداشتی درمانی نیروهای نظامی (هوایی، زمینی، دریایی، قدس، مقاومت و ستاد مشترک) سپاه پاسداران که در استانهای مختلف در سال 1380 مشغول به فعالیت بودند، انتخاب شدند. روش نمونه گیری بصورت نمونه گیری تصادفی چندمرحله ای (خوشه ای، طبقه ای و تصادفی ساده) بوده و از طریق ارسال پرسشنامه مربوطه به مراکز نظامی این استانها اقدام به جمع آوری اطلاعات نمودیم. از مجموع 698 نفر مورد بررسی 89.3% مرد و بقیه زن بودند. نیروی هوایی (30.3%) بیشترین و ستاد مشترک (4.9%) کمترین گروه در نمونه مورد بررسی بودند. در کل فراوانی تزریق واکسن هپاتیت %76.9 b بود و میانگین مدت زمان سپری شده از آخرین دوز تزریق شده 3.3 سال بود. فقط 23.6% از افراد واکسینه شده تیتر آنتی بادی هپاتیت b را اندازه گیری کرده و از افرادی که در این اندازه گیری، تیتر آنتی بادی آنها منفی بوده، فقط 16% اقدام به تزریق مجدد واکسن نموده اند. 62.7% از کسانیکه واکسیناسیون نشده اند علت آنرا عدم دسترسی به واکسن ذکر کردند. بیشترین تزریق واکسن مربوط به نیروی دریایی (86.4%) و پس از آن نیروی زمینی (80.8%) بوده که این ارتباط از نظر آماری معنی دار بود (p<0.001). همچنین بیشترین فراوانی واکسیناسیون در پرستاران (85.5%) و پزشکان عمومی (84.7%) بوده که این نیز از نظر آماری معنی دار بود (p<0.001). این فراوانی در پزشکان متخصص 61.8% بود. در مجموع فراوانی واکسیناسیون در حد نسبتاً مطلوبی بوده است. این فراوانی در پزشکان متخصص به نسبت سطح تحصیلات این افراد در حد کمتری بود. با توجه به ابزار عدم دسترسی به واکسن در اکثر افرادی که واکسن تزریق نکرده اند، لازم است امکانات بیشتری در این زمینه فراهم گردد. با وجود فراوانی واکسیناسیون بدست آمده در این مطالعه، باید یادآوری نمود بدلیل اهمیت شغلی این افراد و همچنین با توجه به میزان کم تزریق مجدد واکسن پس از اعلام منفی بودن تیتر آنتی بادی سرم، آموزش های کاملتری در خصوص واکسیناسیون هپاتیت b و ایمنی ناشی از آن به کارکنان بهداشتی- درمانی لازم می باشد.