تخصیص آب در رودخانه های مرزی با دیدگاه نگاه مشترک مطالعه موردی: رودخانه هریرود

در سال های اخیر، افزایش سیر صعودی میزان تقاضا، کمبود منابع آب و عدم حکمرانی مناسب آن، باعث شده است که بسیاری از کشورها به بهره برداری هر چه بیشتر از رودخانه های بین المللی و منابع آبی مشترک روی آورند که این موضوع احتمال افزایش مناقشات آبی را به دنبال دارد. نظریه بازی ها یکی از مهم ترین ابزاری است که امروزه برای حل مناقشات و یافتن تعادل در سیستم استفاده می شود. در این مقاله در غیاب وجود یک رژیم حقوقی سه جانبه بین ایران، افغانستان و ترکمنستان در حوضه رودخانه مشترک هریرود، با استفاده از رویکرد همکارانه نظریه بازی ها به بررسی جنبه های همکاری بین این سه کشور پرداخته می شود. در این تحقیق ابتدا یک مدل جامع برنامه ریزی خطی بر اساس حقابه تاریخی کشورها، جهت بررسی سود در حالت عدم همکاری توسعه داده شد. سپس با استفاده از نتایج مدل به همراه مفاهیم نظریه بازی ها مانند ارزش شاپلی، نوکلئولوس و شاخص پایداری، حالت های مختلف همکاری بین کشورها مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان می دهد همکاری صورت گرفته بین کشورها، باعث استفاده از حداکثر پتانسیل آب موجود در حوضه و همچنین افزایش سود دریافتی هر کشور می شود. به طوری که، بر اساس روش ارزش شاپلی سود ایران از مقدار 235 میلیارد ریال به 259 میلیارد ریال در حوضه افزایش می یابد.