تأثیر تن آرامی بر استرس و کیفیت زندگی دانشجویان مقیم خوابگاه های دانشجویی

سابقه و هدف: با توجه به تأثیر منفی موقعیت های استرس زا بر کیفیت زندگی و کمبود مطالعه در مورد تأثیر تن آرامی بر استرس و کیفیت زندگی دانشجویان، این تحقیق به منظور تعیین تأثیر تن آرامی بر استرس و کیفیت زندگی دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی تهران در سال 1383 انجام شد.

مواد و روش ها: تحقیق به صورت کارآزمایی میدانی (field trial) با طراحی قبل و بعد بر روی دو گروه 100 نفره از دانشجویان دختر مقیم خوابگاه ها انجام شد. دانشجویان دو خوابگاه به عنوان گروه آزمایش و ساکنین دو خوابگاه دیگر به عنوان گروه کنترل انتخاب شدند. ابتدا میزان استرس و کیفیت زندگی در هر دو گروه با استفاده از پرسشنامه اسپیلبرگر و نیز پرسشنامه کیفیت زندگی سازمان بهداشت جهانی بررسی و سپس آموزش تن آرامی در گروه آزمایش انجام شد. گروه آزمایش دو ماه تمرینات را انجام داد و سپس مجدداً استرس و کیفیت زندگی دو گروه بررسی شد. جمع امتیاز استرس هر فرد تقسیم بر تعداد سؤالات و نیز جمع نمرات هر حیطه از کیفیت زندگی تقسیم بر تعداد سؤالات هر حیطه به عنوان معیار استرس و کیفیت زندگی مورد استفاده قرار گرفت. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از شاخص های مرکزی و پراکندگی و نیز آماره های t,t زوج، ²x انجام شد.

نتایج: میانگین سن واحدهای پژوهش 22.97±2.47 سال بود و بیش از نیمی از گروه کنترل و 62% از گروه آزمایش در سال های دوم تا چهارم تحصیل می کردند. دانشجویان به طور متوسط 27.77±19.0 ماه در خوابگاه اقامت داشتند. قبل از مداخله، میانگین نمره استرس گروه آزمایش و کنترل به ترتیب 1.51 و 1.29 و میانگین نمره کیفیت کلی زندگی آنها 3.15 و 3.16 بود که آزمون t اختلاف معناداری را از نظر سطح استرس (p=0.06) و کیفیت زندگی (p=0.87) در دو گروه نشان نداد اما این تفاوت ها پس از مداخله معنادار بود (p<0.05). پس از مداخله، به جز در حیطه سلامت جسمی (p=0.02)، تغییر معنی دار دیگری در میانگین نمرات حیطه های کیفیت زندگی گروه کنترل ایجاد نشد اما نمرات همه حیطه های گروه آزمایش افزایش یافت. این افزایش در بیشتر حیطه ها به غیر از حیطه های روانی و اعتقادی، از نظر آماری معنی دار بود (p<0.001). در مجموع کیفیت زندگی گروه آزمایش بعد از مداخله به طور معناداری بالاتر از گروه کنترل بود (p<0.05).

نتیجه گیری: آموزش تن آرامی به دانشجویان و کاربرد آن توسط آنها می تواند استرس دانشجویان را کاهش دهد و از این طریق برخی از ابعاد کیفیت زندگی را بهبود بخشد. مطالعه تجربی با تخصیص تصادفی افراد به گروه ها در سایر دانشجویان توصیه می گردد.