ارزشیابی صحرایی لارو کشی غلظت های مختلف پیریمفوس متیل علیه ناقلین مالاریا

سابقه و هدف: با توجه به اهمیت مبارزه شیمیایی با ناقل مالاریا و به منظور ارزشیابی خاصیت لاروکشی حشره کش پیریمفوس متیل در شرایط صحرا و تعیین میزان پایداری و دوام سم در صحرا، تعیین میزان لاروکشی سم در شرایط صحرا، تعیین فاصله زمانی لازم بین دو سم پاشی با پیریمفوس متیل و مقایسه اثر لاروکشی پیریمفوس متیل و سم تمفوس، این تحقیق در حوضچه های مصنوعی در روستاهای کازرون انجام گرفت.

مواد و روش ها: تحقیق به روش تجربی انجام گرفت. پس از حفر حوضچه های مصنوعی و رهاسازی لارو در داخل آنها، عملیات وفورگیری مطابق استاندارد سازمان جهانی بهداشت انجام شد. لاروها به تفکیک گروه سنی و نوع لارو، در فرم های مجزا، شمارش شدند. غلظت های مختلف امولسیون 25 درصد سم پیریمفوس متیل تهیه و بر روی سطح حوضچه ها به طور یکنواخت پاشیده شد. 24 ساعت پس از سم پاشی مجددًا وفورگیری انجام پذیرفت. در این بررسی غلظت های 5، 12، 20، 25، 40، 50 و 80 گرم در هکتار این سم، با یکدیگر مقایسه شدند. همچنین غلظت های 25 گرم در هکتار سم تمفوس و 22.5 گرم در هکتار سم رلدان با غلظت 25 گرم در هکتار پیریمفوس متیل مقایسه شدند. برای بررسی میزان دوام سموم مصرف شده از تست بیواسی (bioassay) استفاده گردید. این کار با قفس های ویژه ای انجام گرفت و هر 24 ساعت یک بار، ادامه پیدا کرد تا زمانی که میزان مرگ و میر لاروها به کمتر از 70 درصد برسد. زمان به دست آمده بیانگر میزان پایداری سم در صحرا بود. اطلاعات به دست آمده با آماره t-test, anova مورد قضاوت آماری قرار گرفت.

یافته ها: درصد کاهش لارو برای غلظت های مذکور از سم پیریمفوس، به ترتیب برابر با 91.7، 99.7، 100، 100، 100، 100 درصد برای لاروهای آنوفلینی بود. بین غلظت های 12.5 و 20 گرم در هکتار از سم پیریمفوس، اختلاف معنی داری وجود داشت اما بین غلظت های 20 گرم در هکتار و بالاتر از آن اختلاف معنی داری دیده نشد. سم رلدان دارای خاصیت کشندگی لاروی بالایی بود و مرگ لارو برخی از سنجاقک ها و سوسک های آبزی را به دنبال داشت اما پیریمفوس متیل برای لارو سایر آبزیان خطرات چندانی نداشت.

نتیجه گیری: تمفوس برخلاف ایجاد ایمنی بالا، سمی گران است بنابراین نمی توان از آن به طور گسترده استفاده کرد. از طرف دیگر سم رلدان از نظر متخصصین محیط زیست مورد تأیید نیست، بنابراین قابل مقایسه با سم پیریمفوس متیل نمی باشد. پیریمفوس متیل ارزان و در دسترس است و سازمان جهانی بهداشت (who) آن را به عنوان سمی کم خطر و با قدرت حشره کشی بالا معرفی کرده است. با توجه به این خصوصیات مثبت، ارزشیابی و بررسی بیشتر این سم برای کنترل بیماری مالاریا و کاهش آزار و اذیت ناشی از نیش پشه ها، توصیه می گردد.