مهندسی مالی عقود بانکی با تاکید بر تجارب بانک های برتر جهان اسلام پنج بانک اسلامی بزرگ خاورمیانه و بانک کشاورزی ایران

تجربه بیش از سه دهه اجرای بانکداری اسلامی در کشورهای مختلف اسلامی فرصت ارزشمندی برای استفاده از تجارب این بانک ها را فراهم کرده است. یکی از عرصه های مهم و در همان حال پر چالش بانک های اسلامی، بخش تخصیص منابع و گزینش بهترین شیوه ها و ابزارها برای اعطای تسهیلات است. بانک های اسلامی در انتخاب روش های اعطای تسهیلات افزون بر مشروعیت ابزار می بایست به قابلیت آن در تامین نیازهای مشتریان و کارایی آن در صنعت بانکداری نیز توجه کنند. بر این اساس ابزارهایی که از جهت معیارهای مشروعیت، جامعیت و کارایی بالاترین امتیاز را داشته باشند از مطلوبیت بیش تری برخوردار خواهند بود. در این مقاله نخست تجربه بانک های برتر اسلامی (پنج بانک اسلامی بزرگ خاورمیانه غیر از ایران) مورد بررسی قرار گرفته و سپس قراردادهای اعتباری بانک کشاورزی ایران با بهره گیری از تجربه بانک های برتر اسلامی باز مهندسی شده است. برای این منظور در گام نخست انواع نیازهایی که مشتریان اعتباری برای تامین مالی آن ها به بانک مراجعه می کنند از طریق مطالعات تجربی و نظرسنجی از خبرگان (به روش دلفی) استخراج شده و سپس عقود مناسب برای تامین مالی آن ها تعیین شده اند. پس از جمع بندی نظرات، نتایج از منشوری شش وجهی که شش شاخص تاثیرگذار را نشان می دهد، عبور داده شده اند و سرانجام، ارتباط عقد و نیاز اعتباری در قالب جدولی استخراج و کارآمدترین عقود برای استفاده در انواع نیازها پیشنهاد شده است.