مطالعه تطبیقی حسابداری مشارکت مدنی در نظام بانکداری ایران و سازمان حسابداری و حسابرسی موسسات مالی اسلامی

پس از تصویب قانون بانکداری بدون ربا در جمهوری اسلامی ایران و عضویت بانک مرکزی ایران در سازمان حسابداری و حسابرسی موسسات مالی اسلامی، اجرای استانداردهای سازمان موصوف بر اساس بیانیه شماره 1 آن سازمان در کلیه بانک های اسلامی فارغ از نظام حکومتی آن کشور، قابل اجرا می باشد. حسابداری تسهیلات مشارکت در نظام بانکداری ایران که به صورت وحدت رویه در بانک های کشور اجرا می شود، فاقد دستورالعمل منسجم و جامع ابلاغی از سوی بانک مرکزی است. در این تحقیق، با استفاده از روش تطبیقی و شیوه سندرسی اسناد صادره توسط بانک های کشور، انطباق رویه حسابداری تسهیلات مشارکت در بانکداری ایران با استاندارد حسابداری مالی شماره 4 سازمان حسابداری و حسابرسی موسسات مالی اسلامی با عنوان تامین مالی مشارکت، مورد بررسی قرار گرفت. نتایج پژوهش حاکی از نبود انطباق کامل رویه حسابداری معمول تسهیلات مشارکت بانکداری ایران با استاندارد شماره 4 سازمان مذکور است، به گونه ای که از نظر شناخت اولیه، در رویدادهای مالی مهم، هزینه های قبل از انعقاد قرارداد، پرداخت سرمایه مشارکت و تسویه مشارکت مدنی به جز حالتی که مشارکت دارای زیان و اصل سرمایه آن تضمین شده است، مطابقت دارند. هر چند از نظر ارزیابی سرمایه مشارکت در پایان هر دوره مالی، مطابقت دارند، لیکن از نظر افشا یا نحوه ارائه در صورت های مالی، مطابقت ندارند.