ژئومورفولوژی و کاربرد آن مکان گزینی و برنامه ریزی شهری

توسعه ی فیزیکی شهر فرآیندی پویا و مداوم است که طی آن محدوده های فیزیکی شهر و فضاهای کالبدی آن در جهات عمودی و افقی، از حیث کمی و کیفی افزایش می یابد و اگر روند سریع و بی برنامه باشد، سیستم های شهری را با مشکلات عدیده ای مواجه خواهد ساخت. بررسی مشکلات مربوط به انتخاب مکان مناسب برای شهرها، چگونگی استقرار ساختمان ها در داخل شهرها و آثار توسعه ی شهر بر روی زمین شکل ها و زمین های اطراف و نظایر اینها، موضوع های مورد مطالعه ی ژئومورفولوژی شهری اند. به عبارت دیگر ژئومورفولوژی شهری در جستجوی مناطقی است که شهر یا ساختمان های درون آن، در زمین های پایدار و کم آسیب پذیر مستقر شوند و از سوی دیگر با احداث آنها کمترین خسارت به زمین وارد شود. در این مقاله ی مروری به دنبال کاربرد و کارایی علم ژئومورفولوژی در برنامه ریزی شهری و بررسی تاثیر پدیده های ژئومورفولوژی در شکل گیری شهرها و همچنین، فرآیندهای ژئومورفیک موثر بر اراضی و تاسیسات شهری هستیم. توسعه و گسترش شهرها در هر یک از پدیده های ژئومورفولوژی از قبیل دشت های سیلابی، دلتاها، مخروط افکنه ها، نواحی کوهستانی و غیره با مسائل و محدودیت هایی روبروست که حل بخش اعظم این محدودیت ها بر عهده ی متخصصین ژئومورفولوژی است. از سوی دیگر ژئومورفولوژیست ها قادر به امکان سنجی و مکانیابی بهترین نقاط با کمترین مشکلات زیربنایی برای احداث شهرها، شهرک ها و همچنین تعیین سمت و سوی توسعه ی فیزیکی شهرهای موجود هستند. قاعدتا گسترش و توسعه ی شهرها منجر به تغییراتی در اجزای محیط طبیعی، خاک ها، دامنه ها، رودخانه ها و غیره خواهد شد که پیش بینی تاثیرات این تغییرات نیز بر عهده ی متخصصین ژئومورفولوژی می باشد. از سوی دیگر، در هنگام احداث شهرها باید به دینامیسم محیط طبیعی مثل سیل، زلزله، حرکات دامنه ای، کارستی شدن زمین های آهکی و غیره توجه کافی صورت گیرد در غیر این صورت، شهر در آینده دچار مشکل خواهد شد. لذا شایسته است قبل از وقوع حوادث تلخ، دردناک و پرهزینه، مسئولان در هنگام احداث شهرها نسبت به پیش بینی وقوع حوادث دغدغه لازم را داشته و احساس مسوولیت کنند و علاوه بر اهمیت دادن به مطالعات ژئومورفولوژی، کار به متخصصان امر بسپارند.