احیای منظر باغ شهر بم گام در راستای تحقق مفاهیم توسعه پایدار شهری

معماری بومی و سیمای شهرها در همه جای جهان هویت بومی و ارزش های فرهنگی و محیطی یک جامعه را که در دوران های مختلف شکل گرفته اند به نمایش می گذارد و به عنوان شناسنامه ی یک جامعه حاوی میراث فرهنگی آن به شمار می رود. شهر بم نیز با سیمای باغ شهر خود واقع در جنوب شرقی کشور ایران در شرق استان کرمان، شهری کویری با بستر طبیعی و فرهنگی خاص خود و منفک از سایر شهرهای کویری ایران است. در شهر بم از دیرباز هماهنگی و تعادلی بین بستر طبیعی و فرهنگی وجود داشته است. از عناصر منحصر به فرد بستر طبیعی، سفره های پرآب زیرزمینی هستند که حاصل شکل خاص حوزه های آبریز و آبخوان های منطقه اند. از عناصر ویژه بستر فرهنگی علاوه بر ابنیه تاریخی می توان به وجود نخلستان ها و قنات ها اشاره کرد. در این مقاله ابتدا مطالعات اولیه ای در زمینه تاریخچه شکلگیری شهر بم و شناخت بسترهای طبیعی و فرهنگی و گونه شناسی بافت شهر ارائه شده است و در ادامه با بررسی ساختار باغات و شهر از طریق عکس های هوایی سال های مختلف سعی بر آن است که علل تخریب باغ ها به نمایش گذاشته و با شناخت الگوهای بافت شهری و بسترهای طبیعی و فرهنگی، علل بروز اختلال در این رابطه متعادل در گذر زمان مورد بررسی قرار گیرد لذا با تحلیل عکس های هوایی شهر بم در سال های متفاوت، تعادل رو به زوال بین بستر طبیعی و فرهنگی و عامل اختلال، توسعه بی رویه شهر بدون توجه به توان و استعداد منابع و اراضی و کاربری باغ ها شناخته شد از طرفی با روی دادن زلزله در دی ماه سال 1382 و مطرح شدن مقوله احیا و بهره وری از بازسازی شهر بم، این مقاله سعی دارد جهت احیای سیمای شهر بم به ارائه پیشنهادها و توصیه هایی در زمینه بازسازی شهر بم به گونه ای هماهنگ با بستر طبیعی و فرهنگی و معماری بومی شهر بپردازد تا از این طریق گامی به سوی توسعه پایدار شهری برداشته باشیم.