تبیین ساختار هستی شناختی اعیان؛ گفتگوی تطبیقی حکمای مکتب اصفهان و فیلسوفان معاصر

تبیین ساختار هستی شناختی اعیان یکی از مسائل اصلی فلسفه از قدیم تا کنون بوده است. در اندیشه فلسفی حکمای مکتب اصفهان، بویژه نزد میرداماد و ملاصدرا این تحلیل و تبیین همواره عین را در متن هستی و مراتب آن درنظر گرفته است. درمقابل، در اندیشه فلسفی فیلسوفان تحلیلی معاصر- که به حوزه علم و تجربه بسیار علاقه مندند- همواره تلاش شده با اتخاذ رویکردی تجربه گرایانه، ضمن بهره گیری از نتایج علوم تجربی و مجموعه مباحث مربوط به فلسفه علم، تبیینی حداقلی از ساختار وجودی اعیان ارائه شود. برکنار از این تفاوت ها، وجوهی از شباهت میان این دو جریان در مسائلی چون لحاظ ساختار برای اعیان، نسبت میان مقوم های تشکیل دهنده یک عین و غیره وجود دارد. از این میان، نظریه اساس- که علاوه بر اعراض، هستنده بنیادی تری بنام «اساس» که موضوع و محل عوارض است را نیز فرض می گیرد-  بیشترین امکان گفتگو با نظریه میرداماد و ملاصدرا درباب ساختار هستی شناختی اعیان دارد. این نوشتار درصدد است پس از تبیین شباهت ها و تفاوت ها، در پرتو گفتگویی تطبیقی میان دو رویکرد فوق، برجستگی های رویکرد حکمای اسلامی در این خصوص را نشان دهد.