آیکونوگرافی جلودار در نگاره ای از چهلستون

نظام نمادین فرهنگی که ازسویی در ادبیات و زبان کلامی یک فرهنگ به عنوان بازنمودهای مفاهیم اعتقادی-اجتماعی  نمودار می شوند، در آثار هنری نیز به زبان تصویری به نمایش در می آیند. بر این اساس، تفسیر اثر هنری با روش علمی آیکونوگرافی می کوشد، نه تنها پیوند پنهان زبان کلامی و تصویری را نشان دهد بلکه با کشف ساختارهای اعتقادی-اجتماعی مولفه های نمادین فرهنگی چه در زبان کلامی و چه در زبان تصویری راه به معنای چنین مولفه هایی ببرد. چنین روشی نه تنها راه استنباط های دل به خواهی را بر تفسیر اثر هنری می بندد، بلکه در خوانش مولفه ها نمادین تصویری با دقت و وسواس بسیار به کشف عناصری برمی آید که در نگاه اول به دیده نمی آیند. در این مقاله می کوشیم به آیکونوگرافی منصب «جلودار» در نگاره های مختلف به ویژه دوران صفوی بپردازیم؛ همچنین از طریق ارتباط با منابع ادبی نگاهی به سیر تطور اجتماعی این منصب از ایران پیش از اسلام تا دوران اسلامی و صفوی پرداخته و نشان دهیم که ریشه و خاستگاه فرهنگی این منصب به "انجمن مردان" در ایران پیش از اسلام می رسد.