نابرابری بهداشتی با منشا اقتصادی-اجتماعی و شاخص های اندازه گیری آن در مطالعات اپیدمیولوژی

اصطلاح «نابرابری های بهداشتی» یک مفهوم توصیفی صرف نیست و به تفاوت میزان مرگ، ابتلا به بیماری، امید به زندگی، سال های زندگی به سرشده با ناتوانی و ... با سه منشا طبقه ی اجتماعی، جنسیت و قومیت/نژاد می پرداز د. این مقاله فقط به موضوع نابرابری بهداشتی با منشا اقتصادی -اجتماعی می پردازد. نابرابری های بهداشتی با منشا طبقه ی اجتماعی به صورت تفاوت در میزان بروز یا شیوع مشکلات بهداشتی بین افراد جمعیت در موقعیت اقتصادی-اجتماعی پایین تر و بالاتر تعریف می شود. در حالیکه اندازه گیری نابرابری های اقتصادی اجتماعی در سلامتی در اروپا دارای قدمتی کهن است. در این زمینه در سایر مناطق، به ویژه جهان در حال توسعه کار تجربی محدودتری صورت گرفته است. در سلسله مراتب اجتماعی، اندازه گیری وضعیت اقتصادی -اجتماعی بر اساس وضعیت شغلی، سطح تحصیلی و درآمد افراد صورت گرفته است و اثر هر یک از این عوامل در ارتباط با سلامتی باید به طور جداگانه مطالعه شود. منابع اصلی داده در مورد وضعیت سلامتی و اندازه گیری نابرابری های بهداشتی جمعیت در سطح بین المللی مراکز ثبت و مطالعات مقطعی طراحی شده خاص هستند. به نظر می رسد مطالعات اپیدمیولوژیک در ارزیابی، پایش و پیش گیری از نابرابری های بهداشتی به ویژه با تمرکز بر گروه های اقتصادی - اجتماعی در بسیاری از مناطق رو به توسعه، از جمله ایران، محدود بوده است . با توجه به فقدان مراکز ثبت منسجم، انجام مطالعات مقطعی طراحی شده ی خاص و مطالعات جمعیتی در ارزیابی و پیش گیری از نابرابری های بهداشتی توصیه می شود.