تب مدیترانه ای فامیلی و گزارش 74 بیمار از اردبیل

زمینه و هدف: بیماری تب مدیترانه فامیلی fmf (familial mediterranean fever) سردسته سندرم های تب های دوره ای ارثی است که احتمالا زمانی فقط در کشورهای اطراف دریای مدیترانه شایع بود. ولی امروزه به دلیل مهاجرت های قومی وسیع نژادهای ترک، یهود، عرب و ارمنی از گسترش قابل توجهی در دنیا برخوردار می باشد. با توجه به موقعیت جغرافیایی اردبیل، نژاد ترک و نزدیکی به دریای مدیترانه شیوع fmf، در اردبیل قابل توجه است. هدف از مطالعه حاضر توجه بیشتر به این بیماری و معرفی fmf، به عنوان یک بیماری شایع قابل توجه در اردبیل است. توصیف تابلوهای بالینی و خصوصیات آن موجب آشنایی بیش تر جامعه پزشکی با این بیماری شده و مانع تاخیر و یا اشتباه تشخیصی خواهد شد.

روش کار:این پژوهش یک مطالعه توصیفی است که در طی یک سال از شهریور 1383 تا 1384 انجام شده است. لیست بیماران تشخیص داده شده fmf، بر اساس معیارهای تشخیص تل ها شومر (tel-hashomer criteria) از پرونده های درمانگاه روماتولوژی اطفال بیمارستان علی اصغر و یا موارد معرفی شده از کلینیک های خصوصی پزشکان متخصص جمع آوری گردید. در نهایت از مجموع 112 بیمار، 74 بیمار وارد مطالعه شدند. از کلیه بیماران مصاحبه حضوری به عمل آمد و پرسشنامه مربوطه تکمیل گردید و تابلوی بالینی بیماری، مورد بررسی قرار گرفت. در نهایت اطلاعات جمع آوری شده به کمک نرم افزار آماری spss تجزیه و تحلیل شد.

یافته ها: fmf در گروه سنی اطفال (زیر 18سال) شایع تر بود (76%) و در مردان کمی بیش تر از زنان دیده شد (نسبت مرد به زن 1.1). درد شکم شایع ترین شکایت اصلی در 74% موارد وجود داشت و شایع ترین تظاهرات بالینی شامل درد شکم و تب به ترتیب با شیوع 95% و 84% بودند. بیش ترین طول مدت درد 72-12 ساعت (76%) بود. در 63.5% موارد طول دوره رهایی از درد در بیماران این مطالعه یک هفته تا یک ماه بود. 85% بیماران سابقه بستری های متعدد تشخیصی داشتند و در 32% موارد به اشتباه تحت عمل جراحی اورژانس قرار گرفته بودند. در کل 92% بیماران با تشخیص های غلط، قبلا داروهایی مصرف کرده بودند. 20% بیماران سابقه فامیلی مثبت برای fmf ذکر می کردند. در 50% موارد والدین با هم فامیل بودند و در 59.5% آن ها تاخیر تشخیصی بالای سه سال وجود داشت.

نتیجه گیری: نتایج این مطالعه نشان می داد که fmf در منطقه اردبیل شیوع بالایی دارد که کاملا درو از انتظار می باشد. شایع ترین سن تظاهر بیماری زیر 18 سال بوده و شروع و تظاهر اولیه بیماری بالای 40 سالگی نادر است. آمار بالای جراحی های اورژانسی اشتباه و بستری های متعدد و درمان های غلط قبلی تاییدی بر این مطالب است که بیماری در میان جامعه پزشکی ما ناشناخته یا حداقل کم شناخته است. در مطالعه حاضر برخی از علایم بالینی شامل علایم چشمی و پارستزی به عنوان یافته های جدید و نادر در بیماران fmf مورد توجه قرار گرفته است.