خاستگاه شناسی سنت داستان نویسی مدرن در ایران

برخلاف آنچه تصور می شود داستان مدرن فارسی در قرن شمسی جاری، صرفاً ادامه و تقلیدی از داستان نویسی غربی نبوده است. قائل شدن به خاستگاهی واحد در این حوزه، نادیده گرفتن عوامل مهمی را به دنبال دارد که صرفاً نیروهای مؤثر بیرونی نبوده اند. از اینرو شناسایی یک سنت منسجم داستانی و روایی درون زبان فارسی می تواند بر ساحت هایی از تاریخ داستانِ معاصر فارسی، به منظور فهم دقیقتری از آن، پرتو افکند. مقالۀ حاضر می کوشد طی یک قرائت از چیستی و فلسفۀ مفهوم « خاستگاه»، سنت های ادبی داستان مدرن فارسی را بررسی کند. بررسی این سنت ها، پژوهش را وارد حوزه ای می کند که در آن عوامل تاریخی مؤثر در تکوین داستان نویسی مدرن فارسی شناخته شوند. در این راستا بررسی نثر روایی کتاب های مقدس، مسئلۀ ترجمه و متون منثور کلاسیک اهمیتی وافر دارند. به میانجی بررسیِ اهمیتِ ترجمه و نهضت های آن در زبان فارسی، و هم چنین واکاوی سنتِ روایی در ادبیات منثور فارسی در قرون گذشته می توان دریافت که سبک ها و مکاتبِ داستان نویسی قرن بیستم در غرب، همواره تنها خاستگاهِ شکل گیری این امر در ایران نبوده است. هرچند تا کنون پژوهش های علمی در باب سنت داستان نویسی شرقی و به طور خاص ایرانی انجام پذیرفته، اما مقالۀ حاضر می کوشد با بررسی متون نظری و فلسفی رابطۀ میان سنت ادبی و خاستگاه های تاریخی آن را برجسته سازد. از این رو ضروری است به نقاط همگرایی و هم چنین گسست زبان ادبی و روایی از خاستگاه های تاریخی نظری دقیق معطوف گردد. قابل ذکر است روش تحقیق در این مقاله بر اساس روش کتابخانه ای و با استفاده از فیش برداری صورت پذیرفته است.