نظریه های انتقادی برنامه ریزی

تئوری های انتقادی در دهه های اخیر تاثیر قابل توجه ای بر توسعه محیط های شهری و منطقه ای داشته اند. گفتمان انتقادی توان فکری و ذهنی برنامه ریزان را از نگاه صرف اقتصادی به سایر افق های اجتماعی، فرهنگی، سیاسی، اکولوژیکی و ... معطوف کرده و پایه گذار تکوین نظام تعاملی گفتگو مدارانه بین برنامه ریزان و جامعه شده است. در این مقاله با استناد به ادبیات انتقادی، سیر نضج و شکل گیری نظریات انتقادی برنامه ریزی، گونه شناسی های رایج و تحولات اخیر در حوزه مسایل منطقه ای مورد بررسی قرار گرفته است. جمع بندی حاصل از برآیند نظریات انتقادی برنامه ریزی مشخص می کند یگانه و تنها نظریه برنامه ریزی جامع نگر که می تواند سکان دار توسعه شهرها و مناطق گردد؛ تئوری های برنامه ریزی انتقادی مشارکتی و ارتباطی می باشند. نظریه انتقادی برنامه ریزی مشارکتی سودای توسعه علمی و عملی همه جانبه مناطق را در پرتو کنش ارتباطی دنبال می نماید و در پی آن است تا سیاست گذاری های یک سویه و خودمحور برنامه ریزان را ازبین برده؛ کارگزاران اجتماعی و آحاد جامعه را از نقش های منفعل گذشته خارج ساخته و آنان را به کنشگران فعال در عرصه برنامه ریزی و اجرای طرح های منطقه ای بدل نماید.