نخستین گام جهت برنامه‌ریزی در زمینه بهداشت دهان و دندان تعیین عوامل موثر بر آن می‌باشد. در این مطالعه عوامل موثر بر بهداشت دهان و دندان در دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد سبزوار براساس مدل ارتقای سلامت (Health Promotion Model=HPM) مورد بررسی قرار می‌گیرد.
روش بررسی: در این مطالعه توصیفی تحلیلی كه به صورت مقطعی انجام شد، تعداد 250 نفر از دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد سبزوار به روش تصادفی (طبقه‌ای) انتخاب شدند.برای جمع آوری داده‌ها از پرسشنامه‌ای استفاده گردید كه براساس الگوی مورد بررسی طراحی شد و روایی و پایایی آن از طریق پانل خبرگان و القای كرونباخ مورد تایید قرار گرفت (81/0-65/0=، 30=N) گردید. برای تجزیه و تحلیل داده از نرم افزار آماری SPSS11.5 و آزمون‌های همبستگی پیرسون، انالیز واریانس، آنالیز مسیر مبتنی بر رگرسیون استفاده گردید.
یافته‌ها: میانگین رفتارهای بهداشتی دهان و دندان جامعه مورد بررسی در حد متوسط بود (91/317/19 از مجموع 36 امتیاز). اختلاف معنی دار آماری بین میانگین رفتارهای بهداشتی و الگو بر حسب تحصیلات والدین مشاهده گردید (5/0P<) همبستگی معنی‌داری بین تمام متغیرهای مدل مورد بررسی مشاهده گردید (5/0p<). متغیرهای خودكارآمدی، تاثیر گذارنده‌های بین فردی، احساس مثبت مرتبط با رفتار، موانع و تعهد به طرح در مجموع 29% واریانس رفتارهای بهداشتی دهان و دندان را توضیح می‌دادند كه اثر مستقیم خودكارآمدی (252/0= ) بیش از سایر متغیرها بود.
نتیجه‌گیری: اگرچه رفتارهای بهداشتی دهان و دندان در جامعه مورد بررسی در حد متوسط بود ولی با توجه به اهمیت و تاثیر بهداشت دهان ودندان برسلامت كلی افراد، باید رفتارهای بهداشت دهان و دندان در دانشجویان ارتقاء یابد. نتایج این بررسی كارآیی مدل ارتقاء سلامت را در پیشگویی رفتارهای بهداشتی دهان و دندان مورد نشان داد لذا این مدل می‌تواند به عنوان یك مدل مناسب در برنامه‌های ارتقاء سلامت دهان و دندان دانشجویان به كار برده شود.