بررسی تأثیر جامی بر فرهنگ و هنر عصر نهم هـ. ق

نورالدین عبدالرحمان جامی در محیط حکمرانی تیموریان چونان آفتابی است پرتلألوء که عرصه ی زندگی اش صبغه ای کاملاً فرهنگی- اجتماعی دارد. جامی سردمدار سلسله ی نقشبندیه در جایگاه خاتم الشعرایِ عصر قرن نهم ه.ق خدمات ارزنده ای در حیطه ی فرهنگ، هنر و عرفان ارائه داده است او شعر فارسی را در خدمت شاعرانه ساختن تفکر عرفانی ابن عربی به کار بست و با توجه به پیوند عمیق و ناگسستنی ادبیات و نقاشی ایرانی تأثیر بسزایی بر نقاشی ایرانی نهاد. که این تأثیرگذاری از طریق کمال الدین بهزاد، سرآمد نگارگران ایرانی که نامش با مکتب هرات تیموری قرن نهم ه.ق گره خورده و تحت پرورش تفکر، عرفان و اعتقاد جامی به سلسله ی نقشبندیه گرایش یافته بود به منصه ی ظهور رسید. در مقاله حاضر سعی بر آن است تا تأثیر تفکر جامی بر آثار بهزاد بررسی شود و نشان داده شود که بهزاد چگونه تحت حمایت کنشگران هنری، سلطان حسین بایقرا و امیر علی شیر نوایی وزیر حکومت وقت و متأثر از عرفان جامی آثار هنری خویش را حول محورِ انسان و انسانیت به تصویر درآورده است. بهزاد با گنجاندن مضمون عشق در شخصیت هایی که به تصویر در می آورد با زبان نمادین به مقام و منزلت انسان تأکید داشته است.