نگاهی بر زندگی و آثار عارف شاعر سنایی غزنوی

گاهی پیری یا خوابی صادق سبب دگرگونی حال صاحبدلی در رسیدن به کمال معنوی می شود، یا اینکه نفس گرم و موثر پاکدلی موجب می گردد که فردی از سال ها عشرت جویی و باده خواری دست بردارد و طریق زهد در پیش گیرد. در ادب فارسی کم نداریم کسانی را که ناگهان راه زهد در پیش گرفتند و پشت پا به دنیا و ما سوی زده اند. عطار نیشابوری، ناصرخسرو قبادیانی و سنایی غزنوی از این گروهند که راه توبه در پیش گرفتند و به مسیر سیر الی الله رفتند. سنایی یکی از بزرگ ترین شاعران قرن ششم و از پیشگامان بیان مسائل عرفانی در ادب فارسی است. او در تاریخ ادبیات نقطه عطفی به شمار می آید. به همین سبب شعر او را به دو دوره قبل از تحول سنایی و بعد از تحول سنایی تقسیم کرده اند. هیچ کدام از قله های شعر فارسی هم چون حافظ، مولانا و عطار مرحله ای را در زبان فارسی ایجاد نکردند. او نخستین شاعر بزرگی است که به طور وسیع به عرفان پرداخت و کتاب مستقلی در این باب به نام حدیقه الحقیقه و طریقه الشریعه به رشته تحریر در آورد. سنایی عارفی شریعتمدار است؛ از این جهت اشعار او مملو از معانی دینی، عواطف روحانی و نکات اخلاقی می باشد. حدیقه او را با حکمت صوفی و تاویل به قرآن گره خورده است. قصیده هاو غزل هایش با ذوق روحی هم چون شطحیاتش به تعلیم عشق الهی که هدف نهایی او بوده می پردازند. همین امر موجب گشته که شعرهایش از عشقی شورآفرین با اقتباس از قرآن کریم، همراه با زبانی فاخر از واژگانی زیبا و سرشار از معنویت جلوه خاصی به خود بگیرد. نگارنده با مطالعه در زندگی و آثار سنایی به توبه و عرفان او و به برخی از شاعرانی که از او پیروی کرده اند می پردازد.