باستان گرایی (آرکائیسم)

باستان گرایی یا آرکائیسم یعنی به کار بردن کلمات منسوخ یا شیوه ی نحوی مهجور و غیر متداول در زبان امروز، یکی از تکنیک های تبدیل زبان گفتار به زبان شعر، باستان گرایی است؛ به عبارتی برای تبدیل یک کلام عادی به شعر، با هنجار گریزی و انحراف از «نرم» پدید می آید که در چند مقوله قابل بررسی است ؛ یکی از این مقوله ها باستان گرایی است. درک اصطلاح مزبور نیازمند تأمل در زبان و تحولات آن می باشد. تغییر و تحول زبان چه در عرصه ی واژگان و چه در عرصه ی نحوی در طول زمان امری بدیهی است. همواره واژگان و لغاتی از چرخه ی کاربرد زبان خارج می شوند و کلمات جدید یا احیاناً تلفّظ های جدیدی جایگزین آن می شود. این امر در مورد نحو و دستور زبان نیز صادق است. البته این تغییر در طول سالیان دراز گاه قرن ها رخ می دهد. آن چه مسلم است زبان هر شاعر یا نویسنده باید به زبان عصر و روزگار خود نزدیک باشد. و اگر شاعر یا نویسنده ای در کلام خود از لغات مهجور استفاده کند می گویند باستان گرا است؛ البته واضح است نحوه ی استفاده از این امکانات زبانی (باستان گرایی) به هر شاعر بر می گردد. اگر چه مهدی اخوان ثالث به عنوان شاعری نو گرا معرفی شده است ولی کاربرد کلمات و دستور زبان قدیمی در اشعارش او را شاعری باستان گرا معرفی کرده است .این جستار به بررسی باستان گرایی در گزیده ی اشعار وی پرداخته است .