مروری بر ابواب حکمت در شاهنامه فردوسی

در عرصه ادبیات حکمی یا معرفت گرای فارسی، هم آثار حاوی حکمت نظری هم آرای حکمت عملی را به فراوانی می توان یافت. ادبیات معرفت گرای فارسی در عصر تلفیق پس از گذراندن سیر مشخص تاریخی خود، به مرحله ای از رشد نایل گردید که حکمت را حتی در انتزاعی ترین و درونی ترین شکلش در خدمت تعالی فرد و جامعه درآورد. هرگاه نویسنده یا سراینده یک اثر ادبی، به طرح مسائل و موضوعاتی در خصوص چیستی، چرایی و چگونگی جهان و انسان بپردازد و بکوشد تا به پرسش هایی ژرف از این دست پاسخ دهد، کوشش وی را می توان به عنوان طرح حکمت نظری در قالب اثر ادبی به شمار آورد حکمت عملی نیز به شکلی گسترده در ادب فارسی به چشم می خورد. مقصود مطالب فراوانی است که در آثار ادبی به امور و مقولاتی مانند اخلاق، تدبیر منزل و سیاست اختصاص یافته است. از آن جمله می توان از شاهنامه حکیم طوس یاد کرد که مهم ترین منبع آرا و اندیشه های اخلاقی و سیاسی قوم ایرانی چه پیش و چه پس از اسلام محسوب می گردد. در جستار حاضر بر آنیم تا پارهای از برجسته ترین نظریات و آرای حِکمی فردوسی یکی از شاعران و مشاهیر خراسانی در پهنه فرهنگ و ادب ایران را بررسی کنیم.