آثار معماری استقرارگاه های اَسترآباد از آغاز تا دوره قاجار

شهر اَسترآباد در گذشته با نام های متفاوتی چون: «اَسترآباد»، «استرآباد»، «استاراباد»، و «ستارآباد» ذکر شده و در نقشه های دوره اسلامی نام آن در کنار شهرهای گرگان، تمیشه، بندر آبسکون و دهستان دیده می شود و جزوه شهرهای ایالت گرگان (هیرکان) محسوب می شده است. فرهنگستان ایران در سال 1314 ه.ش، نام شهر اَسترآباد را به گرگان تغییر داد. بر اساس آزمایش های سالیابی ترمولومینسانس و کربن 14 سازه معماری شامل بقایای تنور پخت نان (420±7389 سال پیش)، اتاق ها و کانال آب (3516 تا 3642 سال پیش)، فضاهای معماری و اجاق ها (2150 سال پیش) ... است. پژوهش های باستان شناسی وجود یک چارتاقی را در زیر مسجد جامع نشان می دهد که در اواخر دوره ساسانی ساخته شده است. بیشترین آثار برجای مانده متعلق به دوره قاجاریه است که در دل آن می توان بقایای کف پوش و مناره آجری مسجد جامع و بقعه مشهور به امامزاده نور(ع) که از آثار دوره سلجوقی است، را مشاهده کرد. استرآباد به عنوان کهن ترین شهر سرزمین هیرکان نمونه ایی از استقرارگاه هایی است که دشت و مناطق پایکوهی گرگان، با توجه به منابع آبی، خاک مناسب، مراتع و جنگل های سرسبز ... در خود جای داده است.