نسبت امروز و گذشته در ساختمان مسکونی بهاران

سال هاست که موضوع پیوند با گذشته در معماری، مسئله بسیاری از معماران و صاحب نظران ایران شده است. مروری بر نشریات معماری و همچنین مشاهده آثار معماری دوره معاصر نشان می دهد که برخی از معماران به دنبال یافتن راهی برای بازیابی گذشته در آثارشان بوده اند. این تلاش ها هم در حوزه بناهای عمومی و هم در حوزه بناهای مسکونی دیده می شود. «ساختمان مسکونی بهاران» در ولنجک تهران، بنایی است که برخی از اهل نظر طرح آن را تجربه ای قابل توجه در این زمینه دانسته اند. مقاله حاضر به بررسی این بنا می پردازد و نویسنده در تلاش است تا به شیوه «نقد درونی» رویکرد طراح را در مسیر ایجاد نسبت، رابطه و پیوندی میان معماری امروز و گذشته ایران بشناسد. با این تأمل معلوم می شود که طرح حیاط یا پاسیوی مرکزی رویکرد عمده طراح بوده، هرچند که شاید این طرح و الگو چندان مناسبِ نحوه زندگی مردم امروز در بناهای مسکونی چند واحدی نباشد. هم چنین تلاش در ایجاد محور و حال و هوای باغ ایرانی از دیگر نقاط توجه طراح است. به علاوه مصالح نما که بر بدنه احجام و اشکالی نشسته اند که اغلب بر پایه حفظ محورها و محورهای تقارن سامان یافته اند، سیمای بنا را آشنا و ایرانی کرده است. مقاله، فوت و فن ها و ترفندهای معمارانه طراح را در تقرب به این اهداف آشکار می کند.