مفهوم قلمرو و قلمروگرایی در فضاهای شهری

انسان به سبب ماهیت وجودی خویش در پی تسخیر منابع و امکانات در اختیارش بوده است از این رو همواره به علامت گذاری داشته ها و دفاع از آنچه او را شاخص کرده و به وی هویت بخشیده، پرداخته است. این حس تملک جویی که با نام قلمروگرایی شناخته می شود؛ سازوکاری برای کنترل و رعایت مرزها، محرمیت، خلوت و در نتیجه احراز هویت و ... بشمار رفته و نقش عمده ای در طراحی فضاهای شهری ایفا می کند. از دیدگاه پژوهشگران، قلمرو خواهی روشی در کسب مفهوم خلوت و فضای شخصی بشمار می رود و رعایت آن دارای تبعات مثبت فراوانی است. بطوریکه طبق تحقیقات انجام گرفته عدم توجه به آن می تواند آثار سوء و نگران کننده ای در زندگی فردی و اجتماعی ایجاد نماید. بنابراین، با وجود عملکردهای مختلف شهری، پیچیده شدن روابط در فضاهای شهری و بیشتر شدن نیاز مردم برای حضور در این فضاها، لزوم توجه به عرصه های فضایی و قلمرو در فضاهای شهری، بیش از پیش احساس می شود. بر همین اساس، شناخت دقیق مفاهیم با مفهوم قلمرو، فضای شخصی و خلوت که مبتنی بر نیازهای امروز بشر شکل گرفته باشد و هم چنین تبیین ارتباط میان آن ها با توجه به مولفه های بومی و فرهنگی نقش مهمی در ایجاد زمینه های کاربردی این مفاهیم بر عهده خواهد داشت. در همین راستا، مقاله حاضر، با هدف شناخت جامع مفهوم قلمرو در فضاهای شهری، درصدد است تا با استفاده از شیوه اسنادی و مطالعه کتابخانه ای ابتدا به بررسی تعاریف موجود پرداخته و سپس نکات اشتراک و افتراق آن ها را با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی، مورد تحلیل قرار دهد.