بافت قدیمی زاهدان، برون زایی (اثرات جانبی) و محلات فقیرنشین، مدلی از انحطاط و توسعه شهری

گسترش فیزیکی نابسامان و بی رویه شهرها یکی از مشکلات شهر و شهرنشینی جهان سوم در دوران معاصر می باشد؛ به طوری که طی فرآیندی مداوم محدوده های فیزیکی و فضای کالبدی شهر در جهات مختلف رشد می یابد واگر این روند سریع و بی برنامه باشد به ترکیبی نامتناسب از فضاهای شهری مشکل زا خواهد انجامید. لذا یکی از علل شکل گیری این روند و هم چنین یکی از مهم ترین پیامدهای آن بافت فرسوده است. هدف کلی این تحقیق تاثیر تحولات عصر حاضر (از لحاظ اجتماعی، اقتصادی، تکنولوژیکی) در فرسودگی بافت قدیم و تاثیر فرسودگی بافت بر توسعه شهر بوده است. تحقیق از نوع پژوهشی و بر حسب محتوا از نوع تحقیقات کاربردی می باشد. جمع آوری اطلاعات از روش مشاهده، روش های اسنادی، کتابخانه ای می باشد. به وضعیت کلی بافت فرسوده پرداخته شده برای تجزیه و تحلیل اطلاعات بدست آمده از مدل سوآت (swot) و برای بدست آوردن وزن عوامل از روش دلفی استفاده گردید، برای تکمیل اطلاعات از پرسشنامه و ابزار spss استفاده گردید. هم چنین برای طبقه بندی فضاهای بافت قدیم بر حسب درجات فرسودگی نیز از مدل و روش تاکسونومی استفاده شده است. شهر زاهدان به عنوان بزرگ ترین شهر در جنوب شرق ایران یکی از بی قاعده ترین روندها در گسترش فیزیکی شهری را در سه دهه گذشته دارا بوده است. بخش قابل توجهی از بافت قدیمی شهر زاهدان که غالباً هسته اولیه و اصلی شهر را تشکیل می دهند در روند شتاب الود شهرنشینی و برنامه های توسعه شهری (که تاکید بر گسترش شهر و طراحی محلات جدید با شیوه ی زندگی مدرن را داشت) مورد بی توجهی قرار گرفته و بافت های فرسوده و ناکارامد شهری بوجود آمده اند. نتیجه پژوهش این بود که تحولات عصر حاضر و توسعه شهر به سمت دیگر باعث شد بافت قدیم فراموش و به سمت فرسودگی پیش رود.