بررسی کارکرد و جزئیات معماری کاروانسراهای صفوی و چگونگی احیای آن ها (نمونه موردی کاروانسرای گدوک)

کاروانسراها از بناهای با ارزش معماری ایران می باشند که به دلایل مختلف هم چون نظامی، سیاسی، مذهبی، تجاری و ... شکل گرفته اند. عصر شکوفایی کاروانسراها در دوره صفوی شروع شد و کاروانسراهای جدیدی از لحاظ شکل و کارکرد به وجود آمد. تغییر و تحولات دوران معاصر باعث از بین رفتن ارزش های معماری ایرانی شده است. فراموشی کاروانسراها باعث فرسودگی و متروک شدن آن ها و به پیرو آن نابودی معماری اصیل ایرانی گردیده است. در این مقاله به کارکرد و جزئیات معماری کاروانسراها پرداخته شد. به همین منظور در ابتدا بناهای وابسته به راه با اسامی گوناگون بررسی شد. سپس کاروانسرا از جهت تاریخی، اقلیمی و کارکرد مورد مطالعه قرار گرفت. هدف این مقاله احیای کاروانسراها توسط کاربری های جدید می باشد. کارکردهای جدید در کاروانسراها باعث رونق این بناهای تاریخی خواهد شد. بر این اساس فرضیه تحقیق این است که کاربری مناسب با کاروانسرا باعث پویایی و فعال شدن آن به عنوان یک مرکز گردشگری می شود. در این مقاله با روش توصیفی تحلیلی و بررسی منابع موجود و مطالعات کتابخانه ای به کارکرد و جزئیات کاروانسراها توجه و به ارائه راهکارهایی جهت احیای آن ها پرداخته شد. نتایج حاصل از تحقیق به این صورت می باشد که کاروانسراها علاوه بر اینکه یک محل استراحت گاهی بین راهی بودند، در هر کدام از آن ها فعالیت خاص انجام می شده است، پس می توان کاربری های متفاوتی را به کاروانسراها اعم از رفاهی، اقامتی، فرهنگی و ... نسبت داد.