استخراج میوه دارواش معمولی (viscum album) با کلروفرم و کروماتوگرافی لایه نازک tlc

امروزه هنوز بسیاری از مواد اولیه دارویی از گیاهان استخراج می شوند و به دلیل عدم صرفه اقتصادی یا پیچیده بودن ساختمان شیمیایی آنان، سنتز شیمیایی جای استخراج از طبیعت را نگرفته است و حداکثر برای اصلاح این مواد اولیه طبیعی استفاده می شود. در همین راستا با توجه به تنوع آب و هوایی و در نتیجه فلور گیاهی بسیار متنوع در ایران، امکان شناسایی مواد موثر گیاهی در گیاهان مختلف بومی کشور و استخراج آن ها به منظور تولید این مواد به مقدار زیاد و در سطح صنعتی وجود دارد. این کار به ویژه در مورد گیاهانی که منحصر به ایران هستند و تاکنون کمتر مورد بررسی قرار گرفته اند، اهمیت ویژه ای دارد. (علی زرگری 1371). دارواش گونه گیاهی نیمه انگلی است که عمدتا در دو خانواده lornthaceae و viscaceae طبقه بندی می گردد (انسلم 2004) این گیاه با نام انگلیسی mistletoe و با نام علمی (viscumalbum) گیاهی همیشه سبز، نیمه پارازیت (hemi-parasitic)، اپیفیت، یک پایه، چند ساله با انشعاب کاذب دیکوتومیک می باشد و قادر به انجام فتوسنتز است. دارواش ها بر خلاف سایر گیاهان و جانوران انگلی مدت زیادی از زندگی خود را با میزبان سپری می کنند و آب و مواد غذایی مورد نیاز خود را طی یک رابطه آوندی از آن ها جذب می نمایند. (نورتون و همکاران 1998) دارواش از جمله گونه های گیاهی است که بیش تر در مناطق معتدله جهان گسترش دارد و محدوده انتشار وسیعی را در سطح دنیا به خود اختصاص داده، بگونه ای که این گیاه را از شمال افریقا تا جنوب شرقی انگلستان، جنوب کشورهای اسکاندیناوی و سرتاسر اروپا تا جنوب شرق آسیا و شرق ژاپن می توان مشاهده کرد. این گونه نیمه انگلی در کشورهای اروپایی بیش تر گونه های سیب، بید و تبریزی را به عنوان میزبان خود انتخاب می کند (اسادبتال 2004 ). در ایران، گونه دارواش از آستارا تا گلیداغی که محدوده گسترش جنگل های شمال کشور می باشد؛ بیش تر روی درختان بلوط، افرا، راش، توسکا، ممرز، انجیلی و بید مشاهده می شود (کرتولی نژاد 1381). اهمیت دارویی و طبی گیاه دارواش از دوران باستان مورد تاکید بوده است و منابع طبی گویای آنست که بسیاری از بیماری ها از جمله، دیابت، و گرفتگی مزمن، سکته مغزی و مشکلات معده و تپش قلب و مشکلات تنفسی با استفاده از گیاه یاد شده درمان شده اند (فلولچر 1990). گیاه دارواش به دلیل داشتن ویسکوتوکسین ها که به لحاظ خصوصیات مولکولی و فارماکولوژیکی شباهت بسیار زیادی به زهر مار دارد؛ در دسته گیاهان سمی قرار می گیرد. از طرفی حضور فیتوکمیکال های مختلف مانند گلیکوزیدها، آلکالوئیدها، تانن ها و قندها هم چنین آرژینین، آسپاراژین، پرولین و مقدار کمی هیدروکسی لیزین این گیاه را در مرکز توجه شرکت های تولید کننده گیاهان دارویی قرار داده است (جورین 1993).