بررسی اثر دمای بازپخت بر ساختار و خواص مکانیکی یک فولاد میکروآلیاژی حاوی عناصر cr ، mo و v

فولادهای کم آلیاژ فوق مستحکم (uhsla) به دلیل قابلیت بهبود خواص مکانیکی از طریق عملیات حرارتی به صورت گسترده در صنعت استفاده می شوند. تغییر پارامترهای عملیات حرارتی منجر به تشکیل ساختارهای مختلف و دستیابی به خواص متنوع در این دسته از فولادها می شود. لذا در پژوهش حاضر از عملیات حرارتی کوئنچ-تمپر جهت بهبود خواص مکانیکی یک فولاد کم آلیاژ فوق مستحکم با ترکیب 0.2v-0.25si-0.63mo-1.1cr-0.49c-fe استفاده شده است. فولاد حاضر پس از آستنیته شدن در دمای ˚c 850 به مدت 30 دقیقه و سرد شدن در روغن در دماهای مختلف بازپخت شده و تاثیر آن بر ریزساختار، سختی، خواص کششی و انرژی ضربه مورد بررسی قرار گرفته است. بررسی های ریزساختاری نمونه ها در دماهای مختلف بازپخت دلالت بر تشکیل کاربیدهای تخت و صفحه ای شکل در امتداد فصل مشترک بین صفحات مارتنزیت دارد که با افزایش دمای بازپخت تا ˚c 650 مورفولوژی این کاربیدها تغییر یافته است. نتایج بررسی های مقاومت به ضربه نشان داد که در محدوده ی دمایی ^oc 200 تا ^oc 400 روند تغییرات انرژی ضربه نزولی است اما با افزایش دمای بازپخت از ^oc 400 تا ^oc 650 انرژی ضربه افزایش می یابد. محدوده ی دمایی ^oc 200 تا ^oc 400 مربوط به پدیده ی تردی مارتنزیت بازپخت شده است که تقریباً منطبق بر گستره ی دمایی مربوط به آستنیت باقی مانده ای می باشد که در بین صفحات مارتنزیتی وجود دارد و پس از بازپخت در این گستره به فریت و سمنتیت تجزیه شده و باعث کاهش انرژی ضربه در محدوده ی دمایی فوق می شود. نتایج نشان داد که با بازپخت نمودن این فولاد در دمای ˚c 650 ترکیب بهینه ای از استحکام و چقرمگی ضربه ای حاصل شد و سختی نمونه نیز افت قابل ملاحظه ای نداشته و حدوده hrc41 بدست آمد.