شفافیت و داده باز؛ ظرفیتی برای خط مشی گذاری عمومی

شفافیت و داده باز مفاهیمی نه چندان کهنه در ادبیات مدیریت دولتی هستند که به تازگیز در مجامع علمی و حاکمیتی کشورمان به دفعات از آن ها یاد می شود. شفافیت به فعالیت هایی در خصوص آشکارسازی عملیات و فعالیت های حاکمیت مربوط می شود. داده باز نیز به ارائه و توزیع آزاد اطلاعات دولتی به مردم و در قالبی قابل تحلیل، گفته می شود. خط مشی گذاری عمومی اهرم اعمال حاکمیت دولت مردم سالار بر جامعه شناخته می شود. مشروعیت این اهرم در پشتیبانی از ذینفعان اصلی- شهروندان- و حفظ منافع آن هاست. به بیان دیگر خط مشی عمومی در صورتی که منافع شهروندان یک کشور را پیگیری و تامین نکند، عملاً از چارچوب مطلوب خود خارج شده است. لزوم ارتباط خط مشی ها با منافع شهروندان در مدت نیم قرن گذشته در فضای آکادمیک مساله اندیشمندان بوده است و روش های سنتی بسیاری برای آن پیشنهاد شده است. در این جا برآنیم تا ضمن شناسایی معنایی دقیق از مفهوم شفافیت، داده باز و حاکمیت باز، از رهگذر این مفاهیم نظر به خط مشی گذاری افکنده و راهکارهایی در تقویت خط مشی های عمومی جست و جو کنیم. در این پژوش با استفاده از روش کتابخانه ای، به مطالعه متون و اسناد و مبانی نظری و هم چنین بررسی تجارب دیگر کشورها پرداخته شده است. نتایج حاکی از آن است که در بستر شفافیت و داده باز، امکان مشارکت فعالانه شهروندان در تمامی مراحل چرخه خط مشی گذاری فراهم می شود و علاوه بر کارآمدی، امکان مشورت و هم چنین ارزیابی عمومی کارآمدی را بهبو د بخشیده و مبارزه با فساد را به شکلی پیشرفته دنبال می کند.