جبر و اختیار از منظر متون اسلامی: رویکردی به تعلیم و تربیت اسلامی اختیارگرا

از منظر متون اسلامی، انسان موجودی است که از سرمایه الهی اختیار برخوردار است. لذا تربیت بایستی بکارگیری این سرمایه الهی را در جهت متعالی شدن انسان میسر سازد. تحقیق حاضر با روش توصیفی- تحلیی و با هدف ارائه چارچوبی برای تعلیم و تربیت اسلامی اختیارگرا انجام شده است. در این راستا تلاش شده تا ضمن بررسی مقوله جبر و اختیار از دیدگاه متون اسلامی، دلالت های تربیتی آن استخراج و استنباط شود و در نهایت، چارچوبی برای تعلیم و تربیت اسلامی اختیارگرا ارائه گردد. یافته ها موید آن است که انسان از سرمایه الهی اختیار برخوردار است و اساساً ارزش وجودی او به آن است که مختارانه راه تعالی و کمال را برگزیند. بر همین اساس، چارچوب ارائه شده در مقاله حاضر در هشت بعد مشتمل بر: آرمان تعلیم و تربیت، اهداف کلی، محتوای تربیت، ویژگی های محتوا، نقش و ویژگی های مربی، نقش و ویژگی های متربی، روش های تربیت و محیط تربیت به گونه ای تنظیم و تبیین شده است که کمک نماید تا متربی مختارانه و به درو از هر گونه اکراه و اجبار، در راستای تعالی الهی گام بردارد.