مقایسه تطبیقی اصول معماری و شهرسازی ایرانی- اسلامی و اصول حاکم بر توسعه پایدار

شهرسازی اسلامی نیز مانند خاستگاه آن یعنی دین مبین اسلام و فرهنگ شیعی پویا بوده و مدام روش هایی نو فرا روی جوامع بشری عرضه می دارد و بیش تر یک فرآیند پویا و همه جانبه برای کمک به بشر در دستیابی به قرب الهی است نه یک محصول. در گذشته، شکل گیری شهرهای اسلامی بر اساس باورها و اعتقادات دینی و مذهبی صورت می گرفته است، در حالی که در عصر معاصر شهرهایی به وجود آمده اند که در آن ها گاهاً این ارزشها نادیده گرفته شده اند. امروزه آداب شهرسازی اسلامی طبق فرهنگ ایرانی کمرنگ تر شده است و معماری بناها با نوعی رقابت و تقلید بر اساس اصول بیگانه مواجه است. توسعه پایدار واجد مفاهیمی با هدف بالا بردن سطح کیفی زندگی در تعامل با محیط زیست بشری است. در بحث توسعه پایدار به عنوان تلاشی غیر مخرب از نظر زیست محیطی، پویا از منظر اقتصادی و قابل پذیرش در اجتماع، تطابق آن با اصول و ارزش های اسلامی کاملا مشهود است. تا آن جا که شاید بتوان گفت شهر پایدار تنها تعریف معاصری از تجلی اسلام و ارزش های اسلامی در اصول و قوانین شهری است. پژوهش حاضر از نوع توصیفی و تحلیلی میباشد که اطلاعات موردنظر از طریق مطالعات کتابخانه ای، اسناد و مدارک گردآوری و جمع بندی شده است و هدف آن طرح و جمع بندی تعاریف شهر اسلامی، تحلیل مبانی شکل گیری و اصول سازمان یابی شهرها و بناهای سنتی اسلامی و مقایسه و مطالعه تفاوت ها و شباهت های اصول شهرسازی ایرانی- اسلامی و توسعه پایدار است. نتایج پژوهش به موارد متعددی اشاره دارد که در مقاله مشروحاً به آن ها پرداخته شده است.