جایگاه مسجد در ساختار کالبدی شهرهای اولیه ی ایرانی اسلامی

در نوشتار پیش روی موضوع جایگاه مساجد در ساختارهای اولیه اسلامی مورد مطالعه قرار گرفت است. تغییر و تحولاتی که در طول تاریخ شهرها، بر معماری و ساختار آن ها تأثیرگذارده وابسته به عوامل متعددی بوده و می باشد و مسائل امنیتی، اقتصادی، اقلیمی، مذهبی، سیاسی و ... همواره تأثیرخود را بر ساختار و نوع معماری شهرها عیان ساخته اند. با ورود مذهب جدید به هر سرزمینی، نیاز به خلق فضا و مکانی خاص و جدید برای انجام اعمال مذهبی احساس می شد، بدین روی فضاهای وابسته به مذهب و آئین در هر شهری بتدریج رخ نمود و خواه ناخواه چهره ی و ساختار شهرها دچار تغییر و دگرگونی گردید. هدف این نوشتار دستیابی به پاسخی برای این پرسش که آیا مسجد توانسته بر ساختار کالبدی شهرهای اولیه اسلامی تأثیرگذار باشد یا خیر؟