بررسی تغییرات وزنی و محتوای پرولین و کربوهیدرات در توده های مختلف خرفه (portulaca oleracea l.) تحت تنش خشکی

گیاه خرفه با نام علمی (portulaca oleracea l.) گیاه دارویی ارزشمندی می باشد که در شرایط گرم و خشک گسترش یافته و نسبت به خشکی متحمل است. برای ارزیابی میزان مقاومت توده های مختلف خرفه نسبت به تنش خشکی، آزمایشی گلدانی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی، با چهار سطح تنش خشکی (حد ظرفیت زراعی، 75 درصد ظرفیت زراعی، 50 درصد ظرفیت زراعی و 25 درصد ظرفیت زراعی) و 5 توده بومی خرفه (قم، کلات، سبزوار، یزد، گچساران) با سه تکرار انجام شد. پس از کاشت و استقرار کامل بوته ها، ظرفیت زراعی خاک از طریق روش وزنی تعیین، و مقدار آب مورد نیاز در هر یک از تیمارهای رطوبتی محاسبه شد. سپس گلدان ها روزانه توزین و آبیاری بر اساس آب از دست داده شده، صورت گرفت. نتایج نشان داد که افزایش تنش خشکی سبب کاهش معنیداری در وزن تر و خشک ریشه، برگ و ساقه نسبت به شاهد شد. هم چنین تودههای قم و کلات در مقایسه با سایر توده ها در شرایط تنش خشکی پایداری بیشتری به لحاظ شاخص های وزنی از خود نشان دادند. میزان پرولین و کربوهیدرات محلول، در اثر تنش خشکی سطح 75 درصد ظرفیت زراعی افزایش داشت و در سطوح بالاتر تنش خشکی تغییر معنی داری نسبت به سطح 75 درصد ظرفیت زراعی نکرد. هم چنین توده قم و کلات برتری معنی داری نسبت به سایر توده ها از نظر انباشت پرولین و کربوهیدرات های محلول نشان دادند. این مطالب مؤید این موضوع هستند که یکی از مکانیسم های تحمل به تنش خشکی در گیاه خرفه، انباشت اسمولیت های سازگار کننده مذکور می باشد که از طریق تنظیم اسمزی و دخالت در مکانیسم های حفاظتی با تنش خشکی مقابله می نمایند. بنابراین با جمع بندی نتایج به دست آمده از صفات مورد مطالعه در این پژوهش، توده های قم و کلات را با توجه به تأثیر متقابل توده و خشکی، می توان به ترتیب به عنوان توده های متحمل به تنش خشکی برای این تحقیق معرفی نمود.