بررسی فعّالیّت ضدّقارچی عصاره متانولیک گیاه جام زرین کوروش(.sternbergia clusiana spreng)

گیاهان جنس sternbergia از خانواده نرگس (amaryllidaceae) در ایران با نام جام زرین معروف هستند. گیاهان این جنس که سوخ دار هستند، علاوه بر اهمیت کاربرد به عنوان گیاه زینتی، به دلیل دارا بودن متابولیت های ثانویه ارزشمند دارویی مانند آلکالوییدها و لکتین ها نیز مورد توجه می باشند. اگرچه خواص دارویی ترکیبات آلکالوئیدی گیاهان جنس strenbergia در مطالعات مختلف مورد مطالعه قرار گرفته است ولی در مورد اثرات ضدقارچی گیاهان این جنس در ایران گزارشی منتشر نگردیده است. هدف از آزمایش حاضر بررسی اثرات غلظت های 0، 10، 100 و 1000 پی پی ام عصاره تهیه شده از سوخ سه توده گیاه گونه sternbergia clusiana جمع آوری شده از منطقه باغملک (استان خوزستان) بر رشد کلنی سه قارچ alternaria alternata ، fusarium oxysporum، و trichoderma asperelloides بود. نتایج نشان داد رشد کلنی قارچ t. asperelloides در روز دوم پس از کاشت به حداکثر رسید و پس از آن تا روز نهم پس از کشت رشد کلنی قارچ نداشت. رشد کلنی قارچ a. alternata در روز نهم پس از کشت در محیط کشت حاوی غلظت 100 پی پی ام عصاره گیاه جام زرین توده d به طور معنی داری کمتر از رشد کلنی در تیمار شاهد و یا سایر غلظت های عصاره جام زرین در کشت قارچ a. alternata بود. پس از این تیمار، کم ترین رشد کلنی در محیط کشت های حاوی 10 پی پی ام عصاره توده f وجود داشت. رشد کلنی قارچ f. oxysporum در محیط کشت بدون عصاره و یا غلظت های 10، 100 و 1000 پی پی ام عصاره هر سه توده گیاه جام تفاوت معنی داری نداشت. عصاره های تهیّه شده در هیچ یک از دزهای مورد بررسی علیه قارچ عامل مهار زیستی، t.asperelloides بازدارندگی نداشتند، ولی تا اندازه ای علیه قارچ های بیمارگر و توکسیژنیک fusarium oxysporum و a.alternata بازدارنده بودند.