نقش سیاست و حاکمیت در ریشه یابی تزئینات معماری دوره سلجوقی

در سیر معماری ایران توجه به تزیین همواره مشهود بوده است تزیینات در آغاز بخشی از بنا بوده اند و ابزار هنرمعماران و استاد کاران در ساخت ابنیه شاخص. در دوران پس از اسلام تزیینات در بناهای شاخص بیشتر مورد تاکید و توجه معماران و سازندگان بناها قرار گرفت. چرا که با توجه به تحولات فکری و مذهبی که پس از اسلام بوجود آمد تزیینات معماری و به طور کلی هنر، جلوه گاهی برای نمود تفکراتی گردید که در اثر اسلام متحول شده بود. این تزیینات با پشتوانه هنری و تکنیکی معماری باستانی ایران قبل از اسلام نیز غنی شده بود و توانست به کمال برسد. در این مقاله نقش تزیینات را در دوران سلجوقی به عنوان خاستگاه تفکرات مذهبی توسط حاکمان مذهبی بررسی میکند و به دنبال یافتن ریشه یابی مفهومی این تزیینات در معماری است. در این پژوهش از روش تحلیلی و توصیفی استفاده شده است و سوال پژوهش در خصوص چگونگی ارتباط شرایط اجتماعی و سیاسی در دوران سلجوقی با تزیینات آن دوران است. یافته ها بیانگر آن است که در دوران سلجوقی حاکمان برای دست یافتن به مشروعیت سیاسی بین جامعه ایرانی به ارزشهای درونی جامعه توجه کردند در این میان توجه به نقش مذهب به عنوان عاملی از بطن جامعه ایرانی پررنگ تر است در تزیینات این دوران می توان دریافت که ریشه معنایی آنها ترسیم جلوه گاهی جهت نمایش ارزشهای مذهبی است مانند ساخت کتیبه های فراوان با استفاده از آیات قران.