بررسی درون مایه تصوف و عرفان در اشعار مظفر النواب

مظفر النواب شاعر معاصر عراقی، به سرودن اشعار و هجوهای تند سیاسی مشهور است؛ به شکلی که موضوعات سیاسی، بن مایه اصلی شعرش بوده و در تمامی اشعار او حضوری دائمی و برجسهته دارد. دیگر موضوعات شعری همیشه در لابلای اشعار سیاسی او بیان شده اند که یکی از اینها، تصوف و عرفان بوده اسهت. زیرا هر چند نواب، چنان که ما از عرفا و متصوفه می شناسیم، یک عارف سالک إلی الله نبوده و همه زندگی خود را صرف مبارزه ضزبه ی و سیاسی کرده است، اما نوعی گرایش صوفی در زندگی و شعر خود داشته است. این مقاله با تکیه بر شیوه وصفی تحلیلی در صدد آن است که به بررسی درونمایه تصوف و عرفان در اشعار نواب بپردازد. نتایج این پژوهش نشان می دهد که هرچند تصوف و عرفان بارزترین درونمایه اشعار مظفر النواب نیست، ولی درونمایه ای فرعی و البته چشمگیر در لابلای اشعار سیاسی اوست، وی گاهی در میان شکنجه ها و یا در غربت و تبعید، در خلوتی عارفانه، دشواری ها و مشقات خود را به خداوند شکوه کرده و با خدا راز و نیاز و مناجات می کند و به تمایلاتش به زهد و پارسایی اشاره می کند. البته این نوع زهد پیشگی با شیوه زندگی، فعالیت های مبارزاتی و خصوصیات غاله اشعار وی، تا ضدّ زیادی همخوان نیست. از سوی دیگر، آنگاه که نواب زبان به بیان امور صوفی و عرفانی گشوده و نهفته های روح خود را بیان می دارد، به ناگاه زبان شعریاش از نثرگونگی و بیان خطابه وار سیاسی فاصله گرفته و غرق در نماد و البته غموض و ابهام می شود.