بررسی لغات دساتیری و جایگاه و کابرد آن در اشعار ادیب الممالک فراهانی

این مقاله به بررسی سره نویسی، واژگان و لغات دساتیری و جایگاه و کاربرد آن در اشعار ادیب الممالک فراهانی شاعر، نویسنده و روزنامه نگار عصر مشروطه پرداخته است. با وجود مطالعات و تلاشهای بسیاری که در زمینه واژگان دساتیری در ادوار مختلف صورت گرفته، تا کنون پژوهش جامع و دقیقی در این خصوص انجام نشده است. لذا این مقاله عهده دار بررسی آثار شاعر مشروطه خواه – ادیب الممالک فراهانی، روی آوردن وی به سره نویسی، دساتیر و واژگان دساتیری در دوره بازگشت ادبی در عصر قاجاراست. نتایج این پژوهش حاکی از آن است که بر خلاف آنچه که در آغاز به نظر می رسد، دساتیر شیوه نو و جدیدی نبوده و پیشنه و کاربرد آن به قرون گذشته باز می گردد. این شیوه، تقابلی بین دو دسته شاعران و نویسندگان سنت گرا و تجدد خواه بوده که با پیروزی تجدد خواهان پایان یافته است؛ البته کسانی بوده اند که دساتیر را وسیله ای برای تفنن و سرگرمی و یا برای نشان دادن مهارت خود در زمینه لغات، به کار بردهاند. شایان ذکر است که شاعران و نویسندگان عصر مشروطه و دوره قاجار نیز در این زمینه بی نصیب نبوده و استفاده از این واژگان در آثار آن ها، راهی برای شناخت لغات دساتیری به آیندگان شده است.