مقدمه ای بر شناسایی کانال های بلاغت در زبان فارسی با تکیه بر آثار سعدی

برای درکِ بلاغتِ زبان فارسی و کشف و شناساییِ قواعد و اصولِ آن، باید از مطالعه و تحلیلِ ساخت های نحویِ آن شروع کرد. تنها از این طریق است که مشخّص می شود که ساخت های نحوی در حالتِ عادی و خنثی چه نظم و ترتیبی دارند و در موقعیت هایی که القای غرضِ بلاغی و معنای خاصی مدّ نظر است، چه تغییراتی پیدا می کنند؛ زیرا ساختِ نحوی که همان چگونگیِ نظم و ترتیبِ اجزاست، بر اساسِ معنا و اغراضِ بلاغی شکل می گیرد. هر نوع «تغییر در جایگاه دستوری و معمولی اجزا»، « دگرگونی در صورتِ جمله ها» و هرگونه « حذف یا اضافه ای» که در کلام صورت می گیرد، ناشی از اغراضِ بلاغی است. در این نوشتار با تکیه بر سخنِ سعدی به عنوانِ نمونه ی بارزِ بلاغتِ زبان فارسی، مهم ترین کانال های بلاغت در نحوِ زبان فارسی که انتقالِ معنا و القای اغراضِ بلاغی از طریقِ آن ها صورت می گیرد، بررسی می شود. هم چنین نشان داده می شود که معمولاً با هرکدام از این کانال ها چه معانی و اغراض و مقاصدی بیان می شود.