فلسفه و خیال آفرینش گر

در تاریخ فلسفه اغلب خیال را وابسته به عالم محسوس و امری ذهنی و موهوم تعریف کرده اند، هم چنین در انسان شناسی فلسفی نیز خیال را ابزاری برای نگاهداری دریافت های حسّ مشترک دانسته اند. این مقاله سعی کرده با استفاده از روش توصیفی –تحلیلی و بررسی مکاتب مهمّ فلسفی اسلامی و غربی به یک تعریف دقیق از آفرینش گری خیال و نقش آن در زمینه هنر و ادبیّات دست یابد. در نهایت مشخّص شد که در نظر فلاسفه یونان باستان، خیال از مهم ترین ابزار تقلید است که هنر نتیجه آن به شمار می آید. مشّائیان به تقلید از ارسطو خیال را با جهان ماورائیِ مثال مرتبط می دانند. سهروردی و ملّاصدرا این نظریه را پرورش داده و خیال را اصل اساسی آفرینشگری معرّفی کردند؛ فلاسفه جدید اروپا مانند دکارت، جان لاک و ایمانوئل کانت نیز خیال را در ادراک دخیل دانسته و به آن ارزش شناختی دادند. فلاسفه جدید بر این باوراند که خیال با عقل فعّال در ارتباط است.