مبانی معرفتی اسلام رحمانی

«اسلام رحمانی» اصطلاحی نوظهور است که از یک دهه ی پیش وارد ادبیات نواندیشی دینی- سیاسی ایران شده است؛ اما بنیادهای نظری و عملی این گفتمان، ریشه و پیشینه ای طولانی تر دارد. رحمت و رحمانیت در مبانی دینی از جایگاه ویژه و پر اهمیتی برخوردار است. به گونه ای که در توحید تمرکز تمامی صفات خداوند بر روی صفت رحمت بوده و صفاتی چون منتقم قهار و ... نیز در سایه رحمانیت ظهور می کنند. در مسئله نبوت و امامت به عنوان یکی از لوازم مهم این منصب الهی به شمار می آید. هم چنین در معاد که تجلی گاه واقعی صفات الهی به شمار می رود، صفت رحمت با ظهورش دیگر صفات را زیر سایه خود قرار می دهد. وجود بینش رحماین در انسان باعث ایجاد گرایش هایی هم چون شکرگذاری، فرمانبرداری، زیبانگری، عیب پوشی، خیرخواهی و مدارا محوری می شود که هر یک از این ها باعث کنش های مهرورزانه ای در زمینه های مختلف فردی، خانوادگی و اجتماعی می گردد که حداقل دستاورد آن ایجاد تعاملی خداپسندانه و بدور از هر گونه خشونت و کج فهمی و نامهربانی خواهد بود. از آن جا که تاکنون این موضوع بدین صورت مورد بحث قرار نگرفته است، اهمیت و انحصاری بودن آن را دو چندان می کند. و از آن روی که بینش ها و باورها نقش اصلی را در بروز رفتارهای انسان ایفا می کنند بررسی این بینش ها ضرورت می یابد. هدف مقاله پیش رو بررسی شاخصه های رحمانی در بعد بینشی، است که به روش توصیفی- تحلیلی با رویکرد قرآنی- روایی پس از بررسی و تحلیل منابع به این نتیجه دست می یابد، که بعد رحمانیت باید بر باقی ابعاد و صفات او غالب باشد. البته برای رسیدن به بعد رحمانیت ابتدا باید بینش انسان ها اصلاح گردد و تا به بینش صحیح از خدا، خود و جهان نرسد نمی تواند به بعد رحمانیت دست یابد.